48پاكستانى‌ها و افغانى‌هاى شيعه، صدور قانون ارائه تابعيت به آنان بدون هيچ شرطى و به‌وجود آوردن فرهنگ الحاق، كوشيد تا از جمعيت شيعيان بكاهد و به تعداد سنى‌ها بيفزايد. بنابراين به‌طور كلى استيلاى سنى‌ها (عرب‌هاى سنى) و برترى آنها بر ساختار سياسى - اجتماعى عراق را مى‌توان ناشى از عوامل زير دانست:
- حمايت دولت عثمانى از گذشته‌هاى دور؛
- پان عربيسم و گسترش آن پس از فروپاشى عثمانى؛
- سياست‌هاى حزب بعث پس از به قدرت‌رسيدن و پيوستگى آنها با اعراب سنى در منطقه خاورميانه؛
- حمايت دولت‌هاى عربى از اعراب سنى حاكم در عراق؛
- نقش مسلط عرب‌هاى سنى در طول تاريخ بعد از اسلام؛ چه دوره خلفا و چه بعد از آن تا پايان دولت عثمانى.
اما كردهاى سنى، اگرچه 18/4 جمعيت عراق را تشكيل مى‌دهند، به سه دليل نتوانستند موقعيت چندانى در ساختار سياسى - اجتماعى اين كشور داشته باشند؛ دليل اول، زبان غير عربى آنها در مقابل زبان عربى حكومت مركزى عراق بود. دليل دوم جريان پان‌عربيسم و اتحاد نژاد عرب بود كه به تضعيف اقوام ديگر، از جمله كردها انجاميد و دليل سوم، احساس هويت قومى كردها به ويژه در قرن بيستم بود.
سوم - ساير اقليت‌هاى مذهبى
در عراق تعدادى اقليت غيرمسلمان، از قبيل مسيحى، يهودى، يزيدى، شبكى و صابئى نيز وجود دارد. برخى آمارها بيانگر آن است كه كل