15عراق، به وضعيت و تاريخ گذشته و حال شيعيان بپردازيم و در نهايت، انديشه و نگرش سياسى مراجع معاصر عراق را بررسى كنيم. بنابراين، پژوهش حاضر، در يك مقدمه، سه فصل و يك نتيجه‌گيرى مورد بررسى قرار مى‌گيرد:
فصل نخست، به ساختار اجتماعى و سياسى عراق مى‌پردازد. در اين فصل به جغرافياى كلى عراق، جغرافياى تاريخى - سياسى، جغرافياى طبيعى، جغرافياى انسانى و جمعيتى و جغرافياى اقتصادى پرداخته‌ايم و در ادامه، ساختار سياسى عراق و احزاب و جريان‌هاى سياسى - اسلامى معاصر عراق را در دو مقطع قبل و بعد از اشغال عراق توسط امريكا در سال 2003م، بررسى كرده‌ايم.
در فصل دوم، ضمن بررسى مفهوم شيعه، تاريخ سياسى - اجتماعى شيعيان عراق را از آغاز تا به امروز بررسى كرده‌ايم. در اين فصل، تاريخ شيعيان در سه مقطع: از آغاز تا فروپاشى عثمانى، از فروپاشى عثمانى تا سقوط رژيم بعث و پس از فروپاشى رژيم بعث، پژوهش مى‌شود.
در فصل سوم نيز زندگى، فعاليت، انديشه و نگرش سياسى - اجتماعى مراجع معاصر عراق، و تعامل آنان با ساختار و زندگى مردم تبيين مى‌شود.
فرج‌اله قاسمى - قم المقدسه
1389ه.ش