420
مقدمه
اربعين امام حسين (ع) در فرهنگ شيعى جايگاهى بسيار والا و ارزشمندى دارد؛ چون يك بار ديگر خاطرات و حوادث روز عاشورا در اين روز زنده شده و نقطه عطفى در تاريخ اسلام و تشيع گرديده است. واژه «اربعين» مبناى فرهنگى نيز دارد؛ يعنى در فرهنگ اسلامى، در مناسبت‌هاى مختلف بر عدد 40 بسيار تأكيد و سفارش شده است. يكى از اين مناسبت‌ها زيارت اربعين امام حسين (ع) است كه اهميت عدد چهل را در فرهنگ اسلامى و معارف شيعى نشان مى‌دهد. دو مناسبت در اين روز وجود دارد: يكى آمدن جابر بن عبدالله انصارى براى زيارت امام حسين (ع) از مدينه به كربلا در بيستم صفر سال 61 هجرى و بنابر قول مشهور، رسيدن اهل بيت (عليهم السلام) در اين روز به كربلا، و ديگرى تعليم حديثى از امام صادق (ع) به صفوان بن مهران جمّال، براى زيارت امام حسين (ع) در روز اربعين است.
اين نوشتار، گزارشى از تأليفات پژوهشگران ارجمند درباره اين موضوع است. در اين مأخذشناسى كوشيده‌ايم تا تمام آثارى كه درباره اربعين و زيارت اربعين به صورت كتاب، مقاله و يا پايان‌نامه منتشر شده را معرفى كنيم. البته اين گزارش، تنها به ذكر اطلاعات مأخذشناسى آثار بسنده كرده و پروژه‌اى در زمينه كتاب‌شناسى توصيفى اربعين در گروه تاريخ پژوهشكده حج و زيارت در دست اجراست.