35
كعبه
كعبه، خانۀ خدا، بيت الله و جايگاه مقدسى است كه قبلۀ مسلمانان است و از زمان حضرت آدم (ع) مورد زيارت قرار مى‌گرفت و چون آثار آن محو شده بود، حضرت ابراهيم (ع) به كمك فرزندش، اسماعيل (ع) پايه‌هاى آن را بالا آورد و بازسازى كرد؛ (و اذا يرفع ابراهيم القواعد من البيت و اسماعيل) . 1
در قرآن كريم دو بار از كعبه با همين واژه ياد شده و بارها با عنوان «بيت» از خانۀ كعبه ياد شده است. 2
خداوند، كعبه را «بيت الحرام» و وسيلۀ قيام و استوارى براى مردم قرار داده است؛ (جعل‌الله الكعبه البيت الحرام قياما للناس) 3. زيارت خانۀ خدا، از با فضيلت ترين زيارت‌ها و كعبه و مسجد الحرام از مقدس ترين مزارها مى‌باشند. شيخ صدوق مى‌نويسد:
چون اين بناى كهن و عتيق، به شكل مكعب و چهار گوش است، به آن «كعبه» گفته شده است. 4
اين بناى سادۀ سنگى، زادگاه امام على (ع) نيز بوده است. 5از اين رو، به آن حضرت، «فرزند كعبه» هم گفته شده است و اين نكته در ادبيات و اشعار، بازتاب فراوانى يافته است كه به يك مورد اشاره مى‌شود:
اين خانه را بايد خدا، يك روز معمارى كند
آدم بنايش بر نهد، نوحش پرستارى كند
وآنگه خليلش با پسر، تا سقف حجارى كند
آن يك درو بابش نهد، وآن نقش وگچ كارى كند
هر يك ز آباء رسول، پس خانه سالارى كند
كامروز كاندر خانه اش، يك ميهماندارى كند
وز اين گرامى ميهمان، امرى عجب جارى كند
پس نقشه‌هاى ماسلف، بد بهر اين زيبا خلف 6
رسول خدا (ص) كعبه را اولين مسجدى مى‌داند كه روى زمين بنا شده و آن را يكى از چهار خانه‌اى كه گرامى‌ترين خانه‌ها در روى زمين است، به‌شمار آورده و زمين آن را برگزيده ترين موضع از اين كرۀ خاكى دانسته است 7(به واژۀ «خانۀ خدا» در اين سلسله مقالات مراجعه شود) .