372نوه بزرگوارش امام جواد (ع) است. وى از علم، حلم، كرامت، اخلاق، زهد، ادب، حكمت و ديگر فضايل امام كاظم (ع) سخن گفته و مى‌نويسد :
اين‌كه وى را «باب الحوائج» مى‌خوانند بدين سبب است كه عطايا و بخش‌هاى او بسيار بوده و حاجات مردم را برآورده مى‌ساخت و مشكلاتشان - حتى مشكلات غير شيعيان - را حل مى‌فرمود.
خليلى پس از بازگويى برخى مناظرات امام هفتم و شهادت حضرت، به بيان زندگانى امام جواد (ع) و ازدواج اجبارى ايشان با ام‌فضل پرداخته و از علم و رشادت و مناظرات حيرت‌انگيز ايشان مطالبى را بيان مى‌كند.
مقاله سوم اين جلد «كاظمين در شعر فؤاد عباس» است كه بر اساس حروف ابجد تنظيم شده و مضمون آن اشعارى در مدح يا رثاى كاظمين و نيز گزارش تعميرات و حوادث آستانه مقدس كاظمين است. در اين بخش، اشعارى از شيخ كاظم جابرى، سيد حيدر حلّى، دعبل خزاعى، سيد رضى، سيد صالح قزوينى، عبدالباقى فاروقى، عبدالغفار اخرى، شيخ عبدالمحسن كاظمى (اعجوبه ايرانى اهل تبريز در زمينه ادبيات و شعر عرب) ، مهيار ديلمى و عده‌اى ديگر از ادبا و شعرا نقل گشته است. بديهى است كه حجم اشعار سروده شده پيرامون حضرات كاظمين (عليهم السلام) به ده‌ها برابر اين حجم مى‌رسد، ولى نويسنده در پى استقصاى تام نبوده است.
مقاله بعد، از زنده‌ياد حسين‌على محفوظ است كه به ياد و نام كاظميه در منابع عربى اختصاص دارد. چيزى شبيه شناخت‌نامه‌نگارى كاظمين در منابع عربى. وى از «الكامل فى التاريخ» ابن‌اثير حوادث و وقايع گوناگونى را در سال‌هاى مختلف بيان مى‌كند. جنگ‌ها، حوادث طبيعى، دفن بزرگان در اين مكان، احوال علما و فتنه‌هاى مذهبى، از مطالب اين بخش است. برخى ديگر از منابع نگارنده اين مقاله از اين قرار است:
الجامع المختصر؛ مختصر الاخبار (ابن‌ساعى) ؛ فرحة الغرى (عبدالكريم طاووسى) ؛ الفخرى؛ حوادث جامعه (منسوب به ابن‌فوطى مروزى) ؛ تاريخ بغداد (خطيب بغدادى) ؛ منتظم (ابن‌جوزى) ؛ مرآة الزمان؛ منتخب المختار (سلامى) ؛ دوحة الوزراء.
از تلخ‌ترين حوادثى كه در كاظميه روى داده، داستان شيعه بغداد در عصر شيخ‌الطائفه طوسى است كه حتى منجر به نبش مزار مبارك امامين كاظمين (ع) براى دست‌يابى به جسد مباركشان