196اقامت افكند و با دختر مرحوم غلامرضا خان والى پشتكوه، حكمران ايلام و لرستان ازدواج كرد و در قريه «ماسبذان» 1سكونت گزيد و در همان جا به تأليف و تصنيف پرداخت.
اعرجى در طول سفرهاى بسيار خويش، نسخه‌هاى خطى با ارزش را مى‌يافت و از آنها نسخه‌بردارى مى‌كرد و از اين راه، افق معلوماتش گسترده‌تر شد و از هر علمى بهره‌اى يافت و در نظم و نثر، دستى توانا پيدا كرد. شيخ آقا بزرگ تهرانى درباره وى مى‌نويسد:
عالم خبير و نسابه معروف و مؤلف پركار، او در حفظ و ذكاوت و هوشيارى و حسن سليقه، آيتى از آيات خداوند بود. 2
علامه كبير آيت‌الله سيد محسن امين هم ايشان را چنين توصيف مى‌كند: «عالم فاضل نسّابه، مؤلف كثير التأليف» . 3
آيت‌الله مرعشى نجفى درباره او مى‌نويسد:
علامه مورخ، نسّابه خاندان پيامبر اكرم (ص) ، گردآورنده مشجرات و كتاب‌هاى مبسوط، سيد جعفر حسينى اعرجى عبيدلى كاظمينى، متوفا در روستاى «ماسبذان» از توابع «پشتكوه» . او شگفتى و اعجوبه زمانش در علم نسب بود و بيش از 40 كتاب تأليف نمود كه از جمله آنهاست: «مناهل الضَرَب فى انساب العرب، الاساس فى انساب الناس، الاقحوان فى نسب آل عدنان. 4
شيخ محمّدهادى امينى هم مى‌نويسد:
عالم متتبع و نسّابه آگاه و نويسنده محقق، كثير التأليف والتصنيف كه در انساب و رجال و تاريخ و علوم گوناگون و در حافظه و هوشيارى و ذكاوت و حسن سليقه آيتى از آيات الهى بود. 5
حلقه وصل
حلقه وصل
مرحوم علامه اعرجى، حلقه اتصال آيندگان به پيشينيان بود و علم نَسَب، از طريق وى به دست علماى كنونى رسيده است. ايشان در نجف اشرف، شاگردانى را در علم رجال و انساب پرورش داد كه از جمله آنان علامه نسابه، آيت‌الله سيد شمس‌الدين محمود نجفى مرعشى (1338ق) پدر بزرگوار و استاد علامه نسابه آيت‌الله العظمى سيد شهاب‌الدين مرعشى نجفى است. از شاگردان ديگر وى علامه «سيد رضا غريفى بحرانى صائغ» است، كه او هم از استادان آيت‌الله مرعشى نجفى است.