130به نظر مى‌رسد هجرت كلينى از رى به قم و سپس بغداد و ساير شهرها، بى‌ارتباط با تأليف اين كتاب نبوده؛ چراكه بخش اعظم احاديث آن را از اساتيد خود در قم، بغداد و كوفه گرد آورده است. 1بدين ترتيب مى‌توان احتمال داد كه نگارش كافى به دهه‌هاى پايانى عمر شريف مرحوم كلينى مربوط مى‌شود.
در مورد اعتبار روايات كافى بحث‌هاى فراوانى صورت گرفته كه در سه ديدگاه عمده خلاصه مى‌شود:
الف) ديدگاه افراطى عده‌اى از اخباريان مثل استرآبادى و ملاخليل قزوينى كه مى‌گويند: تمام رواياتِ آن قطعى الصدور است. (مشابه ديدگاه برخى از عامه در مورد صحاح سته) .
ب) ديدگاه اخباريان ميانه‌رو كه به صحت روايات كافى اعتماد و اطمينان دارند.
ج) ديدگاه بيشتر فقها، محدثان و اصوليان كه گفته‌اند: بايد روايات كافى را از نظر سند و دلالت با معيارهاى علوم رجال و درايه سنجيد. 2
گفتنى است از ميان كتب اربعه حديثى شيعه، كافى بيشترين اقبال را در ميان علما و دانشمندان دوره‌هاى مختلف داشته و اين امر از اهتمام ايشان به نشر، شرح، حاشيه‌نويسى و ترجمه احاديث اين كتاب، به خوبى آشكار است. مرحوم آقابزرگ تهرانى (م 1389ق) در موسوعه بزرگ خود به نام «الذريعة الى تصانيف الشيعة» ، از 9 شرح و 21 حاشيه براى كافى نام مى‌برد. 3مهم‌ترين شروح كافى عبارتند از:
- شرح فيلسوف شهير جناب صدرالمتألهين (م1050ق) ، از ابتدا تا اندكى از كتاب الحجه در 4 جلد؛
- شرح ملاصالح مازندرانى، داماد مجلسى اول (م1081ق) ، بخش اصول و روضه كافى در 12 جلد؛
- شرح علامه محمدباقر مجلسى (م 1111ق) به نام «مرآة العقول» ، تنها شرح كامل در 26 جلد. 4
غروب آفتاب حديث
غروب آفتاب حديث
تقريبا همزمان با وفات جناب محمد بن على سمرى، آخرين نايب خاص امام زمان (عج) و پايان يافتن دوران غيبت صغرى، آفتاب عمر شريف ثقة الاسلام كلينى نيز غروب كرد و