103به ويژه دو مورد آخر دوامى به قدمت چند قرن داشتند. وى همچنين شاهد تأسيس و روى كار آمدن حكومت ايلخانى در ايران است. خواجه در ابتداى حمله مغول مدتى در قلعه‌هاى اسماعيليان بود و از آغاز تأسيس حكومت ايلخانى تا پايان زندگى را در دربار ايلخانان گذراند .
تحليل و بررسى حيات خواجه نصير با فهم شرايط سياسى - اجتماعى زمانه او و گفتمان سياسى حاكم بر دوره‌اى كه او مى‌زيست، گره خورده است. همچنين فهم انديشه و فرهنگ و گفتمان حاكم بر اين دوره نيز بدون شناخت بينش و انديشه و گرايش و كنش‌هاى اجتماعى يا عملكرد خواجه كامل نخواهد بود. در اين نوشتار ضمن اشاره‌اى كوتاه به حيات خواجه نصيرالدين طوسى، به دو اثر اخلاقى وى خواهيم پرداخت.
حيات خواجه نصير
حيات خواجه نصير
خواجه نصيرالدين طوسى در يازدهم جمادى الاولى 597 هجرى (1201م) در طوس به دنيا آمد. نامش محمد، كنيه او ابوجعفر و لقبش نصيرالدين و مشهور به «خواجه طوسى» است. از جمله القاب او: استاد البشر، عقل حادى عشر و معلم ثالث است. پدر او از فقهاى اماميه و محدثين طوس بوده است. خواجه، قرآن كريم، علوم ادب از صرف و نحو و لغت و احاديث نبوى و اخبار و علم فقه و اصول و منطق و حكمت را آموخت و با علوم طبيعى و الهى آشنا شد. در ابتداى جوانى براى تكميل معلومات خويش به نيشابور رفت كه به مدت چهار قرن يكى از مراكز علمى بزرگ ممالك اسلامى شمرده مى‌شد.