37اجتهاد دينى را اينگونه معنا كرد: «اجتهاد دينى، شيوهاى علمى است كه به واسطه ابزار و عناصر لازم، به فهم، اكتشاف و استخراج آموزههاى دين از منابع معتبر در قالب منظومهاى منسجم پرداخته مىشود كه از اعتبار (حجيت) برخوردار باشد».
مقام معظم رهبرى مىفرمايند:
فقاهت يك روش و شيوه استنباط است؛ علم است. اين علم را بايد آموخت. براى همه راه باز است كه دين را ياد بگيرند و از آن استنباط كنند؛ اما استنباط از دين يك روش علمى دارد و كار عاميانهاى نيست. هر كس از هرجا رسيد نمىتواند از قرآن و سنّت استنباط كند. دانش اصلى روحانيت، فقاهت است. البته فلسفه و عرفان اسلامى نيز هست كه هر دو به معناى وسيع فقاهت، داخل در فقاهتاند. اگر روش فقاهت را از ميان بردارند، ديگر چيزى از دين باقى نمىماند. 1
ايشان درباره شيوه و روش فقاهت مىفرمايد:
شيوه فهم معارف احكام از كتاب و سنت، كه چگونه و با چه ابزارى مطلب را بفهميم، شيوه فقاهت نام دارد. اين شيوه (فقاهت)، شيوه بسيار رسايى است و اين منبع عظيمى كه در اختيار ماست، يعنى كتاب و سنت و دستاوردهاى فكرى گذشتگان، مواد اوليه آن است. با اين شيوه و در اين قالبها، مىشود تمام نيازهاى بشر را استخراج كرد و در اختيار بشريت گمراه گذاشت. امروز ما خيلى احتياج داريم كه از اين شيوه استفاده بهينه كنيم. 2
ايشان معتقدند كه اجتهاد مخصوص فقيه نيست و با تأكيد بر روش اجتهاد، به كار بستن آن را موجب تقويت علوم اسلامى و انسانى مىداند. با اجتهاد و حركت نوبهنوى اجتهادى در تبيين معرفتشناسى اسلام، تفكر اقتصادى و سياسى اسلام، مفاهيم فقهى و حقوقى، نظام تعليم و تربيت، مفاهيم اخلاقى و معنوى، غيره، بايد كوشيد. 3 ايشان معتقدند: