13 تقسيم‌بندى كلى، آن را سرزمين «فُرس» (مملكة الفرس) مى‌خواندند. 1با وجود اينكه نام ايران، از حدود قرن چهارم و پنجم هجرى، در شعر شاعرانى چون فردوسى آمد، اما تا زمان ايلخانان مغول(654- 749ق) در اسناد ادارى كاربردى نداشت.
ايلخانان كه در مرزهاى خود با حملات اولوس‌ها روبه‌رو بودند، براى يكپارچگى و حفظ خاكشان تشخيص دادند كه اگر از واژه ايران كه كاربرد آن براى ديوان‌سالاران ايرانى در حكومت مغول خوشايند بود، استفاده كنند، مى‌توانند زير لواى آن، حكومت خود را بر اين سرزمين حفظ كنند. بنابراين از اين دوره، به مرور از كلمه ايران در نامه‌هاى ادارى و رسمى استفاده شد و از زمان دولت صفويه (907 - 1135ق) تا امروز همواره همين نام را به كار برده‌اند. 2
محدوده سرزمين ايران، در طول تاريخ پيش از اسلام، متغير بود؛ چنان‌كه ساسانيان، آخرين سلسله ايرانى، در دوره طولانى حكومت خود (حدود 400 سال)، مرزهاى ثابتى نداشتند و بسته به قدرت پادشاهان، قلمرو آنها وسعت مى‌يافت يا محدود مى‌شد؛ براى نمونه در عهد شاپور اول، (243-273م)، متصرفات اين دولت، براساس نقل كتيبه سه زبانه (آرامى، ميخى و يونانى) از اين قرار بود: پارس، خوزستان، سيستان، آسورستان (عراق)، هديت (شمال بين‌النهرين)، عربستان، ارمنستان، آذربايجان، گرجستان، اران (در قفقاز)، بلاشكان، و پتيشخواركر (قسمت كوهستانى مازندران)، ماد (ناحيه جبال)، گرگان،