84شيخ محمد حرزالدين فردى بسيار صبور، عابد، باتقوا، راست‌گفتار، مصمم در آراء و افكار، آزادانديش و روى‌گردان از مال دنيا بود. لباس خشن ميپوشيد و به كمترين‌ها قانع بود. بدنى قوى و نيرومند داشت. بيش از 50 بار با پاى پياده از نجف به گربلا براى زيارت حرم امام حسين (عليه السلام) رفت و بر اساس آنچه نقل شده، در برخى از اين سفرها پاهاى وى متورم مى‌شد. در بيشتر اوقات تعدادى از علما و اهل فضل با وى همراه بودند. ¹

حرزالدين از عالمان بزرگى به شمار ميرفت كه در بسيارى از علوم مهارت داشت. علم رجال، انساب، سيره و تاريخ را به خوبى ميدانست. او در زمان تحصيل، به تأليف كتاب در بسيارى از علوم و فنون اشتغال داشت، تا جايى كه به يكى از چهره‌هاى شاخص در ميان عوام و خواص در منطقه عماره نجف تبديل شد.

سرانجام در روز پنج‌شنبه اول يا دوم جمادى‌الاولى سال 1365 قمرى به ديار باقى شتافت و در قبرى كه در خانه خود آماده كرده بود، به خاك سپرده شد.

مطالعات و تحصيلات شيخ حرزالدين

نوه شيخ ميگويد:

علوم عربى، همانند صرف، نحو، معانى و بيان را در سنين ابتدايى عمرش آموخت؛ سپس منطق و ساير كتب پايه فقه و اصول را در كوتاه‌ترين زمان به اتمام رساند. اين در حالى بود كه على‌رغم سن كمى كه داشت، خداوند حافظه‌اى قوى به او بخشيده بود. در ادامه تحصيلاتش، چهار كتاب مشهور: «شرائع» ، «لمعتين» ، «مسالك» و «مدارك» را خواند. اين مطلب را خودش نيز عينا نقل مى‌كند؛ آن‌جا كه سخن از اساتيدش به ميان ميآورد و ميگويد: كتب چهارگانه را در محضر تعدادى از علما و فضلاى زمان و صاحب‌نظران علم فقه آموختم و اين در حالى بود كه علم فقه در دوره ما پيشرفته و بسيار گسترده بود. ²

از جمله امورى كه شيخ حرزالدين را از سايرين متمايز مى‌كند، استفاده او از محضر بزرگان و فرزانگان حوزه نجف اشرف ميباشد كه در اين بخش به برخى از اساتيد وى اشاره ميكنيم:

1. شيخ ابراهيم غراوى (متوفاى 1306) ، ³علم فقه را نزد او آموخت.

2. شيخ محمد ايروانى (متوفاى 1306) ، ⁴علم اصول را نزد او آموخت.

3. شيخ محمدحسين كاظمى (1224 - 1308) ، ⁵در درس او حضور داشت و با او همراه بود و تا پايان مبحث ارث و بخش اعظم كتاب قضا، به نگارش مطالب مباحث او پرداخت.

4. سيد محمد بن سيد هاشم شرموطى، در دروس فقه، اصول، كلام، نجوم و هيأت اين