162«توماس لايل» معاون حاكم سياسى در شاميه و نجف، در سال‌هاى 1918 تا 1921م در كتاب خود «دخائل العراق» حدود بيست صفحه را به حادثۀ عاشورا و محرم‌الحرام اختصاص داده است. وى درباره دسته‌هاى عزا و عزادارى شيعيان مى‌نويسد:
در اين سوگوارى‌ها هيچ‌گونه ددمنشى و ديوانگى ديده نمى‌شود. همه‌چيز به طور شگفت‌انگيزى ضابطه‌مند و دقيق است. من در آن لحظات، با تمام وجود، همه نيكويى و حيات و سرزندگى دين اسلام را مشاهده كردم ويقين نمودم كه ورع و پارسايى حاكم بر اين مردم و حماسه شكوهمند ايشان در گرامى‌داشت ياد حسين بن على (ع) چنان فراگير و وسيع است كه مى‌تواند دنيا را به راه اصلاح و خير و سعادت راهنمايى كند و اين هيچ بُعدى ندارد؛ چراكه اين مردم در مسائل دينى، نبوغى فطرى و خداداد دارند. 1