84علماى بزرگ و حوزه علميه شهر حله در طول تاريخ، نقش به‌سزايى در نشر فرهنگ تشيع داشته‌اند. علامه حلى، فرزندشان فخرالمحققين و احمد بن فهد حلى از جمله فقهاى سرشناس اين خطه به شمار مى‌آيند كه با نگارش كتب فقهى، نشر معارف اهل‌بيت (ع) ، تعليم و تربيت شاگردان و ايفاى نقش سياسى و اجتماعى مؤثر، خدمات ارزشمندى از خود به يادگار گذاشتند.
در ادامه معرفى علماى مدفون در شهرهاى مذهبى عراق، در اين شماره به معرفى سه تن از فقهاى برجسته جهان اسلام و تشيع مى‌پردازيم كه مزارشان در شهر حله، زيارتگاه شيعيان، به‌ويژه اهل علم و فضل است.
1. ابن‌ادريس حلى (رحمه الله)
محمد بن احمد بن ادريس، در سال 543 هجرى در حله متولد شد. او نوه دخترى فقيه بزرگ، شيخ طوسى است. علوم اسلامى را در محضر بزرگانى چون: ابن‌زهره حلبى، ابن‌شهراشوب مازندرانى، عبدالله بن جعفر دوريستى و شيخ ابوعلى طوسى (فرزند شيخ طوسى) فرا گرفت و به درجات عالى علمى دست يافت. نجيب‌الدين بن نما از شاگردان مكتب ابن‌ادريس به شمار مى‌آيد. 1
كتاب ارزشمند «السرائر الحاوى لتحرير الفتاوى» از جمله آثار علمى اين فقيه بزرگ است. ابن‌ادريس در اين اثر ماندگار به نقد آراء و فتاواى فقهى شيخ طوسى، جدّ مادرى خويش پرداخت و در بسيارى موارد برخلاف فتاواى شيخ طوسى، نظر داد. اين در حالى بود كه فتواهاى شيخ طوسى نزديك به يك قرن در محافل علمى و حوزوى شيعه حاكم بود و كسى از فقها جرأت نداشت در مقابل نظر شيخ، رأى و فتواى ديگرى بدهد. 2
ابن‌ادريس حلى در روز جمعه، هجدهم شوال سال 598 هجرى در حله وفات يافت و در اين شهر به خاك سپرده شد. 3مزار اين عالم بزرگ امروزه محل راز و نياز مشتاقان بسيارى است. اين مقبره در جنوب باغ جبل قرار دارد كه از مكان‌هاى مقدس شهر حله است و ساختمان آن در سال 1381ق توسط شخصى به نام