90 بلكه منظور آنها راهى است كه انتهاى سنگلاخ المشلل است و چند بلندى كوچك از آن در سمت ساحل باقى مانده است. مسير جاده صاف و كاملاً مشخص و واضح به جا مانده است؛ مثل اينكه سال پيش آن را كشيده‌اند. به گفته آن پيرمرد قافله‌هاى حج حدود 50 سال پيش از آنجا رد مى‌شدند. اتومبيل را بادنده سنگين و با سرعت به بالاى آن بلندى هدايت كردم. معلوم بود كه پيش از من هيچ ماشينى از اين بلندى بالا نرفته است. بر بالاى بلندى كه مقدار زيادى سنگ چخماق روى آن جمع شده بود، آثارى به چشم مى‌خورد كه نشان مى‌داد بت مناة 1 بر فراز آن قرار داشته است.
مناة جزو مهم‌ترين بت‌هاى دوران جاهليت بوده و شهرت آن در حد شهرت لات و عزى 2 بوده است. اوس و خزرج و كسانى كه به دين اين دو قبيله حج مى‌گزاردند، به پيشگاه مناة مى‌آمدند و قربانى مى‌كردند. حضرت على بن ابى‌طالب(ع) اين بت را سرنگون و معدوم كرد. و بعد از آن، ديگر چنين بتى بر پا نشد. 3
دو خيمه ام‌مَعْبَد 4
ام معبد خزاعى زن نيك‌سيرتى بود كه پيامبر(ص) و ابوبكر در مسير هجرت