104

علت تقسيم جحفه و ويرانى آن

در آغاز عهد عباسيان، مسلمانان اقدام به بررسى آثار به جاى مانده از رسول‌خدا(ص) كردند. على رغم اينكه زمان زيادى از رحلت رسول خدا(ص) سپرى نشده بود، اما بيشتر آنها فراموش شده و از صحنه روزگار پنهان گرديده بود؛ زيرا نسل اول مسلمانان، همه همت خود را صرف نشر و استحكام پايه‌هاى دين مبين اسلام نمودند. بنابر اين در اوايل عهد عباسى، گروهى از مسلمانان به ساختن مساجدى در نقاطى كه ثابت مى‌شد، پيامبر در آنجا نماز گزارده است، اقدام نمودند.

از بررسى اين مطالب به‌دست مى‌آيد مسجدى كه بعد از جحفه به سمت مكه، در آن زمان ساخته شد، مسجد پيامبر بوده است و حتماً حجاج و مسلمانان هم به ياد پيامبر و تبرك جستن به آن مكان مقدس، به زيارت آن مى‌شتافته‌اند. سپس آن مسجد نياز به افراد و خدمه‌اى كه امور اين مسجد را سامان دهند، پيدا كرده است. از اين رو ساختمان‌هايى در جوار آن ساخته شده و دكان‌هايى نيز در آنجا ساخته‌اند و چون اين مكان داراى وسعت بسيارى بوده است، قافله‌هايى آنجا را توقفگاه خود قرار دادند و بدين ترتيب اين شهر داراى دو منزلگاه مجاور هم گرديد. اما اكثر حجاج مصرى و آفريقايى كه از راه ساحل شمال حجاز مى‌آمدند، هنگامى كه از بدر مى‌گذشتند، به ناچار به دنبال منزلگاه‌هايى متناسب با مسيرشان مى‌گشتند و چون ودان و جحفه از مسير اين حاجيان فاصله زيادى داشته، بئر مستوره را به جاى ودان به عنوان منزلگاه خود اختيار كردند. بعدها در حركت از منزل مستوره، رابغ را مناسب با مسير خود تشخيص داده و آن را به جاى جحفه منزلگاه خود انتخاب كردند. اين يكى از علل تقسيم جحفه بوده است.

اما علت دوم اين است كه در عهد عباسى، اين منطقه از امنيت درستى برخوردار نبوده و قبايل اطراف به اين آبادى‌ها هجوم آورده و كاروان‌هايى كه از