24

نقش علماى نجف در استقلال عراق

عبدالرحيم ميانجى

جنگ جهانى اول

در ماه اوت 1914 ميلادى برابر با رمضان 1332 قمرى آرشيدوك فرديناند، وليعهد امپراتورى اتريش در شهر سارايوو به دست يك دانشجوى صرب ترور شد. جنگ جهانى اول به همين بهانه در 28 ژوئن همان سال آغاز شد و تا سال 1918 ادامه يافت. ¹يك سوى اين نبرد، دولت‌هاى آلمان، اتريش و ايتاليا قرار داشتند كه به آنها «متحدين» مى‌گفتند. در مقابل، دولت‌هاى فرانسه، انگليس و روسيه تزارى بودند كه به نام «متفقين» شناخته مى‌شدند. بعدها عثمانى و بلغارستان به متحدين پيوستند و ژاپن، پرتغال، آمريكا، يونان، برزيل و رومانى هم از متفقين حمايت كردند. هدف اصلى، رقابت دولت‌هاى بزرگ بر سر مستعمرات، مسائل نظامى و توسعه طلبى‌هاى آنان بود. حدود پانزده ميليون نفر در اين جنگ كشته شدند و چهار امپراتورى اتريش، آلمان، روسيه تزارى و عثمانى از هم پاشيده و منقرض شد.

علماى بزرگ نجف به سبب انقلاب مشروطه و بعضى رخدادهاى آن در ايران، دچار تشتت آراء و اختلاف نظرهاى بسيارى شده و گاه از هم گله‌مند بودند، ولى اين جنگ و بعد تهاجم سربازان انگليسى به سرزمين عراق، دوباره جبهه علماى شيعه را متحد و يك‌پارچه كرد و حتى جبهه متحد اسلامى متشكل از علماى شيعه و سنى بر ضد اشغالگرى تشكيل شد. در اين ايام سرزمين عراق، تحت حكومت عثمانى اداره مى‌شد و قواى انگلستان به قصد سرنگونى عثمانى به اين كشور هجوم آورده بود. در همين ايام ليبى (طرابلس) كه تحت امپراتورى عثمانى قرار داشت، به تصرف نيروهاى نظامى ايتاليا درآمد. ²