94

حرم نجف اشرف و خاكسپارى امير مؤمنان (عليه السلام)

محمود مهدى پور

حريم مولا

نجف ازديدگاه تاريخى، تداوم و گسترش يافتۀ «كوفه» است. از اين رو، بررسى تاريخ نجف، بدون گذر از كوفه، مقدور نيست.

در روايات اهل بيت (عليهم السلام) جايگاه كوفه و به ويژه قداست مسجد كوفه، از مطالب قطعى و مورد قبول عموم راويان حديث است.

1. امام صادق (عليه السلام) فرمود: در آيۀ شريفۀ:

و آوينا هما الى ربوة ذات قرار و معين؛ منظور از «ربوه»، نجف و كوفه و منظور از معين، رود فرات است. ¹

آن روزها كه اميرالمؤمنين (عليه السلام) در كوفه اقامت داشت، بارها به همين حدود نجف مى‌آمد و چنين مى‌فرمود:

وادى السلام ومجمع ارواح المؤمنين و نعم المضجع للمومن هذا المكان؛ اين جا سرزمين سلامت و پايگاه اجتماع ارواح مؤمنان است و براى مؤمن، آرامگاهى نيكوست.

همچنين مى‌فرمود:

اللهم اجعل قبرى بها؛ خدايا! قبر مرا در اين جايگاه قرار ده. ²

شهادت امام

سخن گفتن از مزار و مرقد خورشيد، كارى آسان نيست. نوزدهم رمضان سال چهلم هجرت، پيشواى پارسايان در محراب مسجد كوفه ضربت خورد و سه روز بعد، روح بلندش به ملكوت اعلا پرگشود و تن خاكى او در تپه‌هاى بيرون شهر كوفه، با فاصله حدود ده كيلومتر، به خاك سپرده شد. آن روز منطقۀ دفن امام عليه اسلام را «ظهر الكوفه» وغرى ³مى‌گفتند. پيكر اميرالمؤمنين (عليه السلام) پنهانى و مخفيانه در جايگاه كنونى، در دل شب دفن شد و غير از گروهى اندك از فرزندان و نزديكان آن بزرگوار، كسى از جايگاه قبر مولا و مغرب آفتاب عدالت، خبر نداشت.

امام حسن و امام حسين (عليهما السلام) ، محمد حنفيه، عبدالله بن جعفر، داماد آن بزرگوار و برخى ديگر از فرزندان امام، همچون جعفر، عباس، عون و يحيى، در مراسم دفن مولا حضور داشتند. صعصعة بن صوحان عبدى از ياران نزديك امام، دراين مراسم شركت داشت.

پنهان ماندن محل دفن