63حياتى؛ 1
خداوندا! اين را آخرين زيارت من از قبر پيامبرت (كه درود بر او و خاندانش باد) قرار مده و اگر مرا از دنيا بردى، من بر آن‌چه در حال حياتم به آن شهادت داده‌ام، پس از مرگ هم بر همان شهادت مى‌دهم.
همچنين براى زيارت وداع از شهر مدينه و حرم نبوى، دعا و متن خاصى نقل شده كه همين مضامين در آن ديده مى‌شود و از حضرت صادق(عليه السلام) روايت شده كه در زيارت وداع جدش رسول‌خدا(صلى‌الله و عليه وآله) به يونس بن يعقوب ياد داد كه چنين بگويد:
صلى الله عليك، السلام عليك، لاجعله الله آخر تسليمى عليك. 2
اى كه گفتى هيچ مشكل چون فراق يار نيست
گر اميد وصل باشد، آن چنان دشوار نيست
براى وداع با قبور مطهّر ائمه بقيع نيز از قول شيخ طوسى و سيد بن طاووس، «سلام خداحافظى» نقل شده كه در آن آمده است:
استودعكم الله و اقرء عليكم السلام؛ 3
از شما وداع و خداحافظى مى‌كنم و بر شما سلام و درود مى‌فرستم.
در توصيه‌هاى دينى، براى زيارت وداع ائمه مدفون در عراق و اعتاب مقدسۀ نجف، كربلا، كاظمين و سامرا نيز نمونه‌هايى به چشم مى‌خورد كه همه يادآور رعايت اين ادب دينى در پايان زيارت است.
زيارت وداع اميرالمؤمنين(عليه السلام) نسبتا مفصّل است و آغاز آن چنين است:
السلام عليك و رحمة الله وبركاته. استودعك و استرعيك و اقرء عليك السلام...؛ 4
سلام و رحمت و بركات الهى بر تو باد. با تو وداع مى‌كنم و از تو رعايت و توجه مى‌طلبم و بر تو سلام مى‌دهم.
و در اواخر آن آمده است:
خداوندا اين را آخرين زيارت من از اين آستان قرار مده و اگر آخرين زيارتم بود، مرا بااين پيشوايان محشور گردان. 5
سيد بن طاووس، از جمله اعمال زائر در حرم سيدالشهدا(عليه السلام) را سلام و زيارت وداع، هنگام خروج از روضۀ مقدسه مى‌داند؛ يعنى هر گاه زائر از زيارت آن فارغ شد و خواست از حرم بيرون رود، خود رابه ضريح بچسباند و ببوسد و اين دعا را بخواند:
السلام عليك يا مولاى... كه مضمون آن سلام و درودى خالصانه بر آن شهيد تشنه لب است؛ سلام وداع كننده‌اى كه هرگز از زيارت، خسته و دلتنگ نشده و اگر مى‌رود، نه از روى ملال است و اگر مى‌ماند، نه از روى بدگمانى است و درخواست اين‌كه آخرين زيارتش نباشد و باز هم توفيق حضور درآستان بلند و مقدسش را داشته باشد و در دنيا و آخرت با او محشور گردد؛ لا جعله الله آخر العهد منى لزيارتك، و رزقنى الله العود الى مشهدك و المقام بفنائك و القيام فى حرمك... 6