21
(3)
پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران تاكنون به همّت حوزه نمايندگى ولىّ فقيه در امور حج و زيارت بيش از 74 شماره مجله و حدود 450 كتاب و اثر راجع به شؤون مختلف حج و حرمين شريفين نوشته و منتشر شده است كه هم زواياى مبهم و تاريك حج را روشن كرده، هم حجاج را با اسرار و معارف مناسك آشنا ساخته و هم در جهت برگزارى حج ابراهيمى و تصحيح رفتار حجّاج ايرانى بسيار مؤثّر بوده است؛ امّا هنوز جاى پژوهشهاى ديگرى در اين زمينه خالى است. در زمينۀ تصحيح رفتار حجّاج ايرانى هم هرچند تاكنون گامهاى بلندى برداشته شده است امّا هنوز در زمينه‌هايى چند، با كارشناسى دقيق و يافتن راهكارهاى مناسب، بايد تلاش كرد از جمله: اهتمام به نماز اول وقت و شركت در نماز جماعت، توجه ويژه و فراوان به قرآن و قرائت آن، رعايت ادب حضور در حرمين از جمله رعايت حجاب و آداب زيارت و سرانجام حلّ مشكل سوغات.
يكى از استادان بازنشسته دانشگاه تبريز در اين زمينه برخى مشاهدات خود را نوشته‌اند كه اينجا نقل مى‌كنم:
اين جانب در سفر 28 روزۀ حج كمبودهايى را ملاحظه نمودم كه حسب وظيفه شرعى و انسانى آنها را منعكس مى‌كنم:
استفاده از تيغ مشترك در هنگام حلق در منى از كارهاى تقريباً متداول بود. تذكرات بيشتر در اين زمينه مى‌تواند كارساز باشد.
عدم توجه به نظافت اتاقها فراوان به چشم مى‌خورد. كشيدن سيگار توسط برخى از زائران در راهرو و اتاق و آسانسور موجب ناراحتى و نفرت انسان مى‌شد.
بعضى آقايان با لباسهاى زيرين و پيژامه در انظار رفت و آمد مى‌كردند در اين مورد بايد تذكر جدّى و مكرر داده شود.
شيوه سوار و پياده شدن حجاج به وسايل نقليه شهرى، حتى در مواقعى كه وسيله كافى وجود داشت بسيار تأسف بار بود. ازدحام و عجله و هجوم و توهين در اين موارد بسيار به چشم مى‌خورد. توجهى به رعايت حال خانمها و افراد مسن و ناتوان نمى‌شد.