38الف) تبليغ و ترويج روايت‌هاى ساختگى و فاقد سند معتبر درباره بعضى از زيارتگاهها و ثواب زيارت آن‌جا كه گاه موجب تزلزل در اعتقادات افراد مى‌شود. اين امر، به وسيله نصب تابلوهاى گوناگون در منظر زائران و نشر جزوه‌ها و كتاب‌هاى گوناگون، صورت مى‌پذيرد، بدون آن‌كه بررسى لازم درباره آن انجام شده و مورد تأييد صاحب‌نظران و كارشناسان دينى قرار گيرد.
ب) تبليغ و تأكيد بر برخى خواب‌هاى اثرگذار كه مبناى قداست و ارزش‌گذارى يك مكان زيارتى و شخص مدفون در آن‌جاست؛ درحالى‌كه معلوم نيست اصل و ريشه خواب از كجا نشأت گرفته و بر فرض صحيح بودن، تا چه حد اعتبار دارد. اين موضوع در بعضى از اماكن به‌گونه‌اى است كه اگر جريان را تعقيب كنيم، نه اعتبارى براى آن امامزاده يا شخص مدفون مى‌توان يافت و نه بيننده خواب را و نه كسانى را كه در آن مكان شفا يافته‌اند مى‌توان ديد.
ج) استفاده از اماكن زيارتى به‌مثابه وسيلۀ تجارت، مانند: خريد و فروش قبرها و غرفه‌هاى كسب و كار در حاشيه آن اماكن به قيمت‌هاى گزاف.
در پايان به برخى نكاتى كه براى بهره‌بردارى هر چه بهتر از زيارتگاهها بايد مورد توجه دست‌اندركاران امور زيارت قرار گيرد اشاره مى‌كنيم:
1. تأسيس كتابخانه مناسب: نقش دانش در زندگى انسان قابل انكار نيست. اسلام نيز به علم و دانش اهميت فراوان داده است. پيامبر بزرگوار اسلام و امامان نيز بر اين مهم بسيار تأكيد كرده‌اند در حديثى معروف از رسول گرامى اسلام (ص) مى‌خوانيم: «اطلبوا العلم من المهد إلى اللحد» .16
چنين گفت پيغمبر راست‌گوى
زگهواره تا گور دانش بجوى
ازاين‌رو، يكى از كمبودهاى بعضى از مزارها نبود كتابخانه‌اى مناسب براى زائران است.
2. امكانات رفاهى و تفريحى: نكته ديگرى كه بايد در زيارتگاهها مورد توجه قرار گيرد، فراهم آوردن امكانات بهداشتى و رفاهى مناسب براى همگان، به‌ويژه نونهالان است تا در كنار زيارت بزرگان از لذت سرگرمى‌هاى مفيد نيز برخودار شوند.
ناگفته نماند در برخى از زيارتگاه‌هاى مهم، اين مراكز مانند موزه و پارك وجود دارد، اما موارد بسيارى هم داريم كه يا چنين مراكزى وجود ندارد يا بسيار محدود است.
3. استفاده مطلوب از مناسبت‌ها: نبودن شيوه تبليغى مناسب و كارساز در مزارها به‌ويژه در بعضى از روزهاى مهم سال كه قابل بهره‌بردارى تبليغى بيشترى است، يكى ديگر از اين آسيب‌هاست.
پى نوشت ها:
1. محمدعلى رضايى و ديگران، فرهنگنامه اسرار و معارف حج، ص 18، به نقل از المراقبات، ص 538.
2. كليني، كافي، ج 4، ص 576، ح 2.
3. همان، ج 1، ص 265.
4. همان، 337.
5. همان، ج 4، ص581، ح 5.
6. همان، ص 582، ح 10.
7. ميرزا حسين نورى، مستدرك الوسائل، ج 9، ص 375.
8. نساء، آيه 142.
9. نساء، آيه 64.
10. مجلسى، بحارالانوار، ج 79، ص 115، ح 7.
11. اقتباس از مفاتيح الجنان، بخش آداب زيارت.
12. رساله دانشجويى مطابق با نظر ده تن از مراجع عظام، ص 227.
13. همان.
14. شيخ صدوق، من لايحضر الفقيه، ج 2، ص 326، ح 2580.
15. كافي، ج 4، ص 409، ح 17.
16. نهج‌الفصاحه، ح 327.