36گزارش تشكيك كردهاند. بيشتر ايراد آنان درباره بازگشت حضرت همراه ابوبكر و بِلال است. آنان مىگويند در آن تاريخ ابوبكر نه ساله بوده و بلال از او كوچكتر و يا به قول ذهبى هنوز به دنيا نيامده بود، پس چگونه مىشود كه ابوطالب پيامبر را همراه آنان به مكه بازگردانده باشد. اين اشكال بر متن روايت تِرْمِذى وارد است اما به روايت ابناسحاق و صدوق كه قسمت ابوبكر و بلال را ندارند وارد نيست.
مرحوم هاشم معروف حسنى لبنانى در سيرة المصطفى 55/1 به نقد اين گزارش پرداخته است. بعضى از محققان نيز گويا به لحاظ اينكه برخى از مستشرقان گفتهاند حضرت محمد(ص) تعاليم خود را در همين مسافرت از بحيرا فرا گرفت در اصل وجود بحيرا تشكيك كردهاند. نكته قابل توجه اينكه اگر برخى پيرايههاى گزارش قابل پذيرش نباشد دليل نمىشود كه اصل روايت جعلى باشد.
جنگهاى فجار
عربهاى جاهلى چهار ماه از سال؛ رجب، ذىالقعده، ذىالحجه و محرم را محترم مىشمردند و جنگ در آن را حرام مىدانستند. به نقل زَمَخْشَرِى در كشّاف 269/2 اين حكم از بقاياى دين حنيف ابراهيم(ع) بوده است. گويند در طول تاريخ عرب چهار بار اين قانون شكسته شد و چهار جنگ بزرگ در ماههاى حرام رخ داد. چون اين كار قانونشكنى و هتك حرمت ماههاى حرام بود «فِجار» نام گرفت كه به معناى فجور و حرمتشكنى است. آخرين جنگهاى فِجار بين قريش و هَوازِن درگرفت