72مؤلف در مقدمه بيان مىكند كه اين كتاب را به درخواست فردى به نام ابوالقاسم هبةالله بن سلمان نگاشته و در آن، از فضيلت زيارت، آداب مساجد و ادعيه برگزيده و تعقيبات نماز بحث خواهد كرد. ولى با مراجعه به كتاب معلوم مىشود دربارۀ تعقيبات نماز در اين كتاب، مطلبى ذكر نشده است. از اين رو احتمال دارد نسخهاى كه به دست ما رسيده ناقص است و در نسخه اصلى كتاب، مطالبى در اينباره ذكر شده باشد. وى پس از مقدمه، زيارت رسول خدا(ص) و ديگر امامان معصوم(عليهم السلام) به همراه فضائل و آداب آن را بيان مىكند.
دعاها، آداب و اعمالى كه در اين كتاب ذكر شده، از نظر بيان سند و كيفيت نقل، به چند دسته تقسيم مىشوند.
1. روايات، ادعيه و زياراتى كه به سند متصل (از مؤلف تا معصوم) بيان شده است.
2. رواياتى كه سند آن به قبل ارجاع شده است.
3. رواياتى كه سند آن ناقص است.
4. گاه سند مؤلف به شخصى ذكر شده و گفته شده كه آن شخص با سند متصل خود، اين گونه روايت كرده است ولى سند راوى به معصوم، نيامده است.
5. رواياتى كه به صورت مقطوعه به امام نسبت داده شدهاند.
6. برخى از اعمال و آداب زيارت كه به هيچ معصومى نسبت داده نشدهاند و مشخص نيست از سخنان مؤلف است يا از معصومان(عليهم السلام) روايت شده است؛ اگر چه محدث نورى، از برخى جملههاى مقدمۀ كتاب استفاده كرده كه تمامى اين زيارات و ادعيه، توسط روايات مورد اعتماد به مؤلف رسيده است.
فهرست
مقدمه / آداب زيارت و دعا.
متن / آداب و زيارات رسول خدا(ص)، ساير زيارات مدينه، زيارات شهر نجف و اعمال مساجد آن، زيارت امام حسين(ع) و اعمال ماه شعبان و ذى حجّه، زيارات ساير ائمه(عليهم السلام)، ذكر استغاثه به حضرت مهدى(عج).
المزار (مناسك المزار)
شيخ مفيد، به كوشش سيد محمد باقر موحد ابطحى. چاپ اول: قم، انتشارات مدرسه الامام المهدى، 1409 ق. (موضوع: مزارات اسلامى)
اين اثر، بعد از كتاب كامل الزيارات، تاليف ابن قولويه قمى، دومين كتاب مهم مكتب تشيع، درباره زيارت محسوب مىشود كه همواره مورد اعتماد و استناد عالمان بزرگ شيعه بوده است و از مآخذ اصلى كتابهاى مهمى همچون تهذيب الاحكام شيخ طوسى، المصباح كفعمى و بحار الانوار علامه مجلسى به شمار مىرود.
مؤلف، اين كتاب را در خطبه آن، «مناسك زيارة الامامين» مىنامد، ولى در كتاب الارشاد خود، به عنوان «مناسك المزار» به آن ارجاع مىدهد. افزون بر اين دو اسم، برخى بزرگان از آن با نام المزار و برخى مناسك المزار و برخى مناسك المزارات ياد كردهاند.