36

نقش خلاّق حج در ارتقا و تعالى فرهنگى

آنجا كه بيت اللّٰه الحرام پرچم و نشانۀ اسلام معرفى مى‌شود («جعله الله سبحانه و تعالى للاسلام علما»؛ ¹«خداوند خانه خود را پرچم و نشانه اسلام قرار داد») و ترك حج به معناى كفر تفسير مى‌گردد و رسول خدا - ص - در حديثى خطاب به على - عليه‌السلام - مى‌فرمايد: «يا عَليّ! تٰارِكُ الحَجِّ وَهُوَ مُسْتَطيعٌ، كٰافِرٌ»؛ ² «اى على، كسى كه حج را - در حالى كه قادر بر انجام آن است - ترك كند، كافر است» و براى تأكيد به قرآن استدلال مى‌كند ³ كه به دنبال «وَ لِلّٰهِ عَلَى النّٰاسِ حِجُّ الْبَيْتِ» ⁴ مى‌گويد: «وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعٰالَمِينَ .» ⁵ و به آن هم اكتفا نمى‌كند و يك بار ديگر توضيح مى‌دهد:

«يٰا عَليّ! مَنْ سَوَّفَ الحَجَّ حتّى يَمُوتَ بَعَثَهُ اللّٰهُ يَوْمَ القِيٰمَةِ يهُودِيّاً او نَصْرٰانِيّاً.» ⁶«يا على! كسى كه حج را از امروز به فردا بيفكند تا از دنيا برود، روز قيامت خداوند او را يهودى يا مسيحى مبعوث گرداند.»

نقش حج در تغذيۀ ايمان و ارتقاى فرهنگى مسلمانان به وضوح آشكار مى‌گردد.

گويى حج يك دورۀ عملى آموزش دين است كه تا مسلمان آن را