68ماه‌هاى حرام را انساء مى‌كردند. 1سخن ابن‌اسحاق در تهذيب سيرۀ ابن‌هشام، حكايت از آن دارد كه نخستين كسى كه انساء انجام داد و ماه‌هاى حرام را جا بجا كرد، كسى جز مالك بن كنانه بوده است. و مى‌گويد: اولين كسى كه ماه‌هاى عرب را انساء كرد و ماه‌هاى حلال را حرام؛ و ماه‌هاى حرام را حلال نمود، قَلَمَّس همان حذيفة بن عبداللّٰه بن فقيم بن عدىّ بن عامر بن ثعلبة بن حارث بن مالك بن كنانة بن خزيمه است كه پس از او پسرش عباد بن حذيفه و بعد از او قلع بن عباد و سپس امية بن قلع و پس از او عوف بن امية و در پى او ابو ثمامه جنادة بن عوف بدين‌كار پرداخت و اين يك آخرين ايشان بود كه با پيدايش اسلام، همزمان گرديد. 2فاكهى نيز مطلبى نقل كرده كه براساس آن، اولين كسى كه انساء كرد، كسى جز مالك بن كنانه و قلمس است؛ زيرا پس از روايت خبرى در اين مورد به نقل از محمد بن السائب الكلبى آورده است: گويند نخستين كسى كه به تقديم و تأخير ماه‌ها پرداخت، عدىّ بن زيد بن عامر بن ثعلبة بن حارث بن مالك بن كنانه بود و پس از وى حذيفة بن عبداللّٰه فقيم و سپس عباد بن حذيفة و بعد از وى قلع بن عباد و آن گاه امية [ بن] قلع و سپس عوف بن اميه و پس از او جنادة بن عوف بود كه گفته مى‌شود اسلام را درك كرد و همين جناده بيشتر و طولانى‌تر از همه در اين مقام ماند و گفته شده كه مدت چهل سال عهده‌دار اين مقام بود، خداوند بهتر مى‌داند كه چنين بوده يا خير و از كمى يا زيادى مدت نيز او آگاه است. بدين ترتيب سه قول و نظريه دربارۀ نخستين كسى كه انساء كرده، بيان گرديد.
كيفيت «انساء» در جاهليت
ازرقى به سند خود از ابن‌اسحاق و او از كلبى، ضمن مطلب پيش گفته دربارۀ