28امام على عليه السلام ديوارى نيز پيرامون شهر كشيدند تا امنيت در آن‌جا برقرار شود. 1نجف در عصر آل بويه رونق و شكوه فراوانى يافت.پادشاهان شيعى ديلمى در تعمير و بازسازى مرقد و خدمات عمرانى در اين شهر تلاش زيادى كردند.ابوالهيجاء عبداللّه بن حمدان، حاكم شيعى موصل،در 283 ق ديوار پيرامون شهر را بازسازى كرد و درهايى براى آن قرار داد. 2
شيخ طوسى در ابتداى قرن پنجم هجرى،به نجف مهاجرت كرد و با تشكيل مجلس درس خود،آن شهر را به يكى از مركزهاى علمى و فرهنگى شيعى تبديل كرد.
اگرچه يك سده بعد مركزيت علمى آن به حلّه واگذار شد؛اما اين شهر در پايان قرن هفتم و ابتداى قرن هشتم هجرى،يعنى دوران حكومت جلايريان وايلخانان مغول،دوباره از نظر وسعت و عمرانى و شكوفايى فرهنگى به اوج اعتلاى خود رسيد و ثروت فراوانى كه اين حكومت‌ها براى توسعه و بازسازى شهر و حرم مطهر اختصاص دادند در ساخت و تجهيز مدرسه‌ها،خانقاه‌ها،حفر كانال‌ها،نهرها،و چاه‌ها به كار گرفته شد. 3
امير فيروز و امير احمد اول،از اميران هند در پايان قرن هشتم،موقوفه‌هايى را از دكن براى اداره حرم و بازسازى شهر اختصاص دادند.
سلطان اويس جلايرى ضمن آباد كردن شهر،ديوار جديدى پيرامون آن برافراشت 4و عطاملك جوينى،صاحب ديوان ايلخانان،در 676 ق با حفر كانال‌هايى آب را به نجف برد. 5
در عصر صفوى،شاه اسماعيل و شاه طهماسب،براى حل مشكل آب شهر نجف، كه باعث از رونق افتادن آن شده بود،نهرهايى حفر كردند و آب فرات را به شهر منتقل ساختند.نهرشاه،كه توسط اسماعيل حفر شد،از يادگارهاى آن دوران است.