17كار تأليف و نشر سر و كار دارد اما به دليل سابقۀ همكارى‌هاى نگارنده،كار تأليف و انجام اين كتاب را به او سپرده و نگارنده نيز پاسخى جز پذيرفتن اين افتخار سراغ نداشته است.
با اين همه،افتخار پيشگامى در اين راه،از آنِ استاد حامد عباس است كه نخستين گام‌ها را در اين طريق برداشته و اثرى درخور اقتباس در اين زمينه پديد آورده است.نگارنده پوشيده نمى‌دارد كه كتاب او يكى از منابع و تكيه‌گاه‌هاى اصلى وى بوده و در بسيارى از مباحث،آنچه عرضه داشته در واقع دنبالۀ كار آن كتاب است.و بهره جستن از آن كتاب تا حد زيادى از سنگينى كار نگارنده كاسته است.از خداى آن استاد براى وى پاداش و ثواب مى‌خواهم.
در اين مقدمه يادآورى چند نكته لازم مى‌نمايد:
1-آنچه نگارنده در اين كتاب فرا روى نهاده،نه به اتكاى قدرت و توان خود او،بلكه همه به توفيق و توانايى دهى خداى توانايى است كه چون چيزى را بخواهد و تقدير كند زمينه‌ها و عوامل آن را فراهم سازد و بندۀ خويش را بر انجام آن نيرو دهد تا بدين سان آنچه او خود تقدير كرده است،جامۀ عمل در پوشد و قضاى او تحقق پذيرد.اين گونه است كه خداوند اسباب و زمينه‌هاى تأليف اين كتاب را براى نگارنده فراهم ساخت و دوستان و يارانى به همدستى و همراهى او برانگيخت،تا كتاب حاضر به جامۀ وجود درآمد.
با اين همه،اگر در كتاب مايه‌هاى خللى ديده شود،نه از تقصير،بلكه از قصور و كوتاهى دست نگارنده است.
2-معمولاً مجموعۀ منابع و مآخذى كه هر مؤلفى در كار خود از آنها بهره مى‌جويد،همان آثارى است كه در موضوع جستار او پيشتر پديد آمده و نزد ما فراهم است.اما دربارۀ موضوع كتاب حاضر آثار و منابع فراوان و گوناگونى وجود دارد كه برخى كاملاً اختصاصى است و برخى هر چند عمومى است اما در قالب يك يا چند فصل يا باب،نگاهى به حرمين و تاريخ آنها افكنده است؛ براى نمونه كتاب‌هاى حديث،تفسير،تاريخ،ادب و سفرنامه‌ها،هر چند به لحاظ