46مى‌زنند كه از آداب احرام و مناسك ابراهيم خليل گرفته شده، چنان‌كه دربارۀ طواف صائبين و يونانيان همين حدث را مى‌زنند. از طرف ديگر، تاريخ بيت‌المقدس را كه مى‌نگريم، با آن‌كه كه مركزيت سياسى و دينى يهود را داشت چندين بار به دست خودى و بيگانه ويران و هتك حرمت گرديد، چنان‌كه به دست بنى‌عثليا يكى از اسباط يهود ويران شد و «احاز» پادشاه يهودا آن را ملوث و هتك نمود و به دست بخت‌ابنصر بابلى و طيطوس رومى بنيان آن ويران گرديد و سال‌ها به همين حال بود. از آنچه گفته شد اجابت دومين دعاى ابراهيم هم معلوم گرديد كه گفت: «ما را دو مسلم و شاخص اسلام قرار ده و از ذريۀ ما پيوسته، مردم مسلمى باشند كه مانند اختران درخشان، در دنياى تاريك محور ارادۀ حق بگردند و تسليم او باشند و مناسك ما را به نشان ده.»
آخرين دعاى ابراهيم دربارۀ نتيجۀ نهايى تأسيس خانه، در بعثت پيامبر گرامى اسلام و نهضت مقدس او ظاهر و محقق گرديد، خود مى‌فرمود: «انا دعوۀ أبى ابراهيم و بشارۀ عيسى» معلم دورۀ نهايى و تابندۀ آيات، حق پايه‌گذار كتاب و حكمت و تزكيه كنندۀ نفوس، از كنار خانۀ توحيد و در ميان ذريۀ ابراهيم برانگيخته شد، به هر جا دعوت او رسيد، از روى همان سازمان نخست، بنايى به نام مسجد برپا شد كه در فاصله‌هاى شبانه‌روز و هنگام طلوع و زوال و غروب آفتاب بايد مردمان مستعدّى با نظم و حدود مخصوص، در آن به صف، رو به مؤسسۀ نخستين بايستند، به وسيلۀ تلاوت آيات وحى، ارواح و نفوس از كدورت‌ها و تقاليد محدود كننده و رذائل پاك مى‌شد و به حسب