33اما آثار كامل و شايستهاى كه در نفس، از مداومت و پيوستگى بر آن اعمال حاصل مىشود ثابت و استوار خواهد بود. چه، همانا ميان نفس و بدن رابطهاى قوى است و فعل و انفعالات آنها در يكديگر مؤثر واقع مىشود.
آيا هنگامى كه عضوى را جراحتى برسد، روان آدمى از جراحت متألم نمىشود؟
و بالعكس در مواقع هيجانات روحى و اضطرابهاى روانى، كه در نتيجۀ عوامل مختلفى از قبيل مرگ عزيزان يا كارهاى وحشت زا به انسان روى مىآورد، نمىبينيد كه اعضاى بدن نيز متأثر شده و قطعه گوشت ميان پهلو و كتف به لرزه مىآيد؟
و به عبارت ديگر، عكس العمل خود را به صورت رعشۀ دست و پا، يا پريدگى رنگ رخسار و غيره نشان مىدهد؟
بنابراين همانطوركه قبلاً اشاره گرديد، مقصود از وضع و تشريع عبادات اين است كه انسان به آن وسيله مدارج كمال را قدم به قدم بپيمايد و به صفات ملكوتى آراسته شود.
آنچه مسلم است اين است كه صورت ظاهرى هر عبادتى نقش و اثر مطلوبى در روح ايجاد كرده، به موازات