16اگر اعمال آدمى با نيات فرومايه بياميزد، منجر به فرومايگى ارزش آن مىگردد؛ هرچند عمل او سترگ تلقى گردد. حتى نيت از چنان ارزش و اعتبارى برخوردار است كه بهتر و پرارزشتر و يا بدتر و شرآفرينتر از عمل معرفى شده است، آنجا كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرموده است:
«نِيَّةُ المُؤمِنُ خَيرٌ مِن عَمَلِه، وَنِيَّةُ الْكافر شَرٌّ مِن عَمَلِه، وَكُلُّ عامل يَعْمَل عَلى نِيَّته» 1
«نيت - فرد با ايمان از عمل او نيكوتر و كارسازتر، و نيت كافر از عمل او بدتر و آسيبآفرينتر است و هر فردى كه دستاندركار عملى مىگردد بر اساس نيت خود، آن را پىريزى مىكند.»
روايات فروانى در كتبِ حديث فريقين دربارۀ سازندگى و يا ويرانگرى نيّتِ خوب يا بد و نقش آن در تعالى و يا انحطاط و صعود و يا سقوط اعمال به چشم مىخورد، مبنى بر اين كه تعاليم و فرهنگ اسلامى به عمل آدمى (چنانكه به گفتار) نمىنگرد؛ بلكه نيت او را ملاك ارزش آن معرفى كرده كه چنان عملى را با چه هدفى برگزار مىكند.
مُحرمى كه مىخواهد با حرم مَحرم گردد و در حريم آن درآيد، در ميقاتِ مشخصى، پلشتى و پليدى و حتى جامههاى عادى را بايد از خود بسترد و خود را از وابستگى به لباس دلخواه خويش برهاند و هرچه بيشتر بكوشد كه نيت خود را از هرگونه شوائب، جز تقرب به حضرت بارى تعالىٰ بپالايد و ناچيزترين خاطرهاى كه به ريا و تظاهر آميخته است به دل خود راه ندهد، و اين نيتِ ناب و خالص را تا پايان مناسك حج، و حتى پس از آن در زندگانىِ عادى استمرار بخشد.