22مُنقلِب گرديد اوضاعِ اهل زمان بر اتّباع و پيروى شهوات نفسانيّه و اهتمام بر امتعۀ 1دنيّۀ 2 دنيويّه و روگردانى از جانب حقّ بسوى باطل، اعاذَنا اللّٰهُ مِمّا لا يرضى بِه 3 (كه آن زمان را از زمان، جاهليّت مى‌نامند)، وقتِ آن رسيد كه شمس حقيقت و آفتاب هدايت يعنى وجود اقدس حضرت ختمى مرتبت صلى الله عليه و آله ، از افق هدايت و ارشاد طلوع نموده، تاريكىِ شب ظلمانى جهل و جهالت را مبدّل به روشنايى علم و شريعت فرموده، خسته‌دلان شاهراه نجات را حمايت و طرفدارى فرمايد؛ اين است كه آن وجود مقدّس صلى الله عليه و آله مبعوث گرديد به حكم قادر على الاطلاق، بجهت احياء راهِ روانِ طريق آخرت، و تجديد سنن انبيا و مرسلين عليهم السلام .
و سؤال نمودند اهل ملل و اديان از آن حضرت صلى الله عليه و آله از رهبانيّت و سياحت در دين؛ فرمود كه خلّاق عالم قرار داده بر اين امّت بدلِ سياحت صوم، و بدل رهبانيّت حجّ را 4.
(السياحةُ مفارقةُ الامصار وَ سكنَى البراري 5) پس، از اين فرمايش حضرت معلوم مى‌شود كه حج از بزرگترين اركان دين، و برگزيده‌ترين عباداتى كه بنده را نزديك به حضرت ربّ العالمين مى‌كند محسوب مى‌باشد، و حج است مهمترين تكاليف الهيّه و سنگين‌ترين آنها، و سخت‌ترين عبادات بدنيّه و افضل آنها؛ و بزرگ عبادتى است كه منهدم مى‌شود به فقدان آن، اركان دين؛ و مساوى است ترك كنندۀ آن با مستخفّين شرع مبين. و در حج است تواضع نفس و ذلّت آن، و تعب بدن و زحمت آن، و دورى از اهل و عيال و غربت از وطن و انداختن عادات و ترك نمون لذّات و شهوات معتاده 6 و افعال