23و حركات مكروهه؛ و در آن است بذل و انفاق مال، و شدّ رحال 1، و تحمّل بر مشقّتهاى نقل و انتقال، و در آن است رياضت نفسيّه و طاعت ماليّه و عبادت بدنيّه، قوليّه و فعليّه، وجوديّه و عدميّه؛ و تمامى اين صفات مكمّل نفس انسانى و مقرّب بر حضرت سبحانى است. چنانچه [ حضرت] امير عليه السلام در بعضى از خطبههاى خود مىفرمايد :
«وَ فَرَضَ عَلَيكُم حَجَّ بَيتِهِ [ الحَرامِ] واجب و فرض گردانيد بر شما اى طايفۀ مكلّفين، حجّ خانۀ خود را،
اَلَّذي جَعَلَهُ قِبلَةً لِلأَنَامِ چنان خانهاى كه قبله قرار داده است او را براى مخلوقات؛
يَرِدُونَهُ وُرُودَ الأنعَامِ وارد مىشوند بر آن خانه مردم، همچون وارد شدن حيوانات به آب نزد تشنگى (كنايه از غايت ميل و رغبت است بسوى او)،
وَ يَألَهُونَ إلَيهِ وُلُوهَ الحَمَامِ سخت اشتياق مىرسانند به آن خانه چون شدّت شوق كبوترانى كه در آن خانه هستند، نزد خروج ايشان از آن،
جَعَلَهُ اللّٰهُ سُبحَانَهُ عَلامَةً لِتَواضُعِهِم لِعَظَمَتِهِ گردانيد آن خانه را، حقّ سبحانه و تعالى، نشانه از براى فروتنى ايشان جلالت و بزرگى خود را،
وَ إذعَانِهِم لِعِزَّتِهِ و تصديق نمودن و اعتقاد كردن ايشان بر سلطنت و بزرگوارى او،
وَ اختَارَ مِن خَلقِهِ سُمَّاعاً أجَابُوا إلَيهِ دَعوَتَهُ و اختيار كرد و برگزيد از ميان خلايق خود، شنوندگان را كه اجابت نمودند به جانب او خواندنِ او را،
وَ صَدَّقُوا كَلِمَتَهُ وَ وَقَفُوا مَواقِفَ أنبِيائِهِ وَ تَشَبَّهُوا بِمَلائِكَتِهِ المُطيفينَ بِعَرشِهِ و تصديق نمودند كلمۀ او را، و ايستادند مطيعان حضرت منّان به اداء مناسك حجّ و ساير اعمال آن به جاى ايستادن پيغمبران او (كه مواقف و مناسك حجّ است)، و شباهت رسانيدن به ملائكۀ مقرّبين كه طواف كنندگانند بر گرد عرش اعظم او، (وجه شباهت، طواف است و ترك لذّات نفسانيّه و دنيويّه از جميع ما يلزم تركه؛ چنانچه در ملائكه ارتكاب به لذّات دنيّۀ دنيويّه نيست)،
يُحرِزُونَ الأربَاحَ 2 في مَتجَرِ عِبادَتِهِ وَ يَتَبادَرُونَ عِندَهُ مَوعِدَ مَغفِرَتِهِ جمع مىكنند حاجيان و زايران، سودها را به جهتِ سرمايۀ ايمان در تجارتخانۀ عبادتِ او، و مىشتابند نزد حج كردن، به مكان وعدۀ مغفرت و آمرزش او،
وَ جَعَلَهُ سُبحَانَهُ لِلإسلامِ عَلَماً وَ لِلعَائِذينَ حَرَماً و گردانيد آن خانه را حقّ سبحانه و تعالى نشانه براى دين اسلام، و از براى پناهبرندگان بر آن موضع محرم حرمى،
فَرَضَ حَجَّهُ وَ أوجَبَ حَقَّهُ وَ كَتَبَ عَلَيكُم