51به هفت روايت زير توجه كنيد:
1. در حديث معتبرى از معاوية بن عمار از امام صادق(ع) مىخوانيم كه فرمود:
فَإِنْ رَمَيْتَ بِحَصَاةٍ فَوَقَعَتْ فِي مَحْمِلٍ فَأَعِدْ مَكَانَهَا وَ إِنْ أَصَابَتْ إِنْسَاناً أَوْ جَمَلاً ثُمَّ وَقَعَتْ عَلَى الْجِمَارِ أَجْزَأَكَ. 1
اگر سنگريزهاى پرتاب كردى و در محملى افتاد، يكى ديگر به جاى آن رمى كن و اگر به بدن انسان يا شترى خورد، سپس روى جمرات افتاد، كفايت مىكند.
تعبير به
«على الجمار» نشان مىدهد كه جمره همان قطعه زمينى است كه محل سنگهاست و سنگها روى آن مىافتد. در ضمن توجه داشته باشيد كه بسيارى از ارباب لغت، جمار را به معناى سنگهاى ريز تفسير كردهاند؛ از جمله:
- ابن اثير در «نهايه» مىگويد: «الجمار هي الأحجار الصغار».
- فيومى در «مصباح المنير» مىگويد: «و الجمار هي الحجارة».
- ابن منظور در «لسان العرب» مىگويد: «الجمرات و الجمار الحصيات التي ترمي بها في مكّة».
بنابراين، افتادن سنگ بر جمار، يعنى افتادن روى سنگريزهها و همين امر، طبق روايت بالا، كفايت مىكند.
افزون بر اين، سنگى كه به بدن انسانى يا شترى بخورد، در برگشت، چنان قوتى ندارد كه به ستونها اصابت كند. حداكثر آن است كه روى سنگريزهها مىافتد.
2. در حديث بزنطى (احمد بن محمد بن ابىنصر) از ابوالحسن (على بن موسى الرضا(ع)) مىخوانيم:
«وَ اجْعَلْهُنَّ على يَمِينِكَ كُلَّهُنَّ وَ لا تَرْمِ على الْجَمْرَةِ» 2؛ «تمام جمرات را هنگام رمى در طرف راست خود قرار بده و به هنگام رمى روى جمره نايست».
اين حديث به خوبى نشان مىدهد كه جمره، همان محل سنگريزههاست؛ زيرا بعضى روى يك طرف آن مىايستادند و طرف ديگر را رمى مىكردند. امام(ع) از اين كار نهى مىكند. وگرنه كسى روى ستون، هنگام رمى جمره، نمىايستد.