25منصوص نيست». اعم از اينكه آن موضوع در گذشته وجود نداشته يا وجود داشته، ولى برخى از ويژگى‌ها و شرايط و قيودش تغيير كرده و آن را موضوعى جديد جلوه داده است؛ بنابه تعبيرى ديگر، موضوع مستحدث هر موضوع جديدى است كه حكم شرعى بطلبد، چه اينكه در سابق نبوده يا اينكه برخى از قيودش تغيير كرده باشد. ¹

امور مستحدثه منا

با توجه به تعريف بالا، امور مستحدثه منا -كه در گذشته بوده ولى قيودش عوض شده- رمى جمرات، قربانى كردن، حلق يا تقصير و بيتوته در خارج مناست؛ چراكه رمى جمرات درگذشته بوده، اما نه در شكل و سازه امروزى؛ همين‌طور قربانى كردن كه تا چندسال پيش در خود صحراى منا انجام مى‌شد، اما حالا در كشتارگاهى كه در خارج منا ساخته شده انجام مى‌شود و نيز حلق يا تقصير و بيتوته ليالى تشريق؛ اگر ثابت شود كه در عصر حضور معصومان(عليهم السلام)، تنها در داخل منا بود و امروزه به‌خاطر كثرت جمعيت به اجبار برخى از حجاج در بيرون منا اين كارها را انجام مى‌دهند. البته شايد در موارد احصار و صد (ناتوانى از اتمام حج به خاطر بيمارى يا ممانعت ديگران) حجاج در زمان قديم هم در بيرون منا اين اعمال را انجام مى‌دادند، اما اين تنها منحصر به اين موارد بوده و شيوع چندانى براى همه حجاج در حالت عادى نداشته است.

گفتار سوم: محدوده جغرافيايى و فقهى منا

منا شبه آبادى كوچكى بر دامنه دره‌اى است كه از عرفات به سوى مكه پايين مى‌آيد، اين دره ميان وادى محسر و گردنه مكه واقع است. منا در گذشته يك فرسخ با مكه فاصله داشت. اما امروزه ديگر به مكه متصل شده است و طول آن 7200 ذراع، تقريباً معادل 3600 متر ذكرشده است. ²