25اولين شخص از اين قوم كه اشك نام داشت، اين سلسله به اشكانى مشهور شد.

مهرداد اول از معروف‌ترين پادشاهان اشكانى است كه قلمرو خود را گسترش داد. ¹ با اين حال، اين مهرداد دوم بود كه توانست آخرين بازمانده‌هاى سلوكيان را شكست دهد و قلمرو اشكانيان را تا رود فرات، در عراق امروزى، برساند. بدين ترتيب، حكومت اشكان، با امپراتورى روم، همسايه شد. هم‌جوارى اين دو حكومت، به همراه زياده‌طلبى و رقابت آنها بر سر مناطق استراتژيكى مانند ارمنستان و بين النهرين، آغازگر نبردهايى شد كه تا چند سده ادامه يافت. ² سرانجام اين سلسله ديرپا كه حدود پانصد سال بر ايران و ماوراى آن حكومت داشت، به دست اردشير بابكان ساسانى برچيده شد. ³

آخرين سلسله از حكومت‌هاى آريايى، ساسانيان بودند كه حدود 400 سال حكم راندند. آنان به عنوان حاكمان محلى در پارس، از ضعف اشكانيان استفاده كردند و با شكست دادن اردوان پنجم، به عمر حكومت اشكانيان خاتمه دادند. ساسانيان از همان ابتدا دين زرتشتى را دين رسمى ايران قرار دادند و با اين سياست، دين و دولت را به هم پيوند دادند و براى يك‌پارچگى و تمركز حكومت خود استفاده كردند.

ساسانيان در سراسر دوران حكومت خود، در ارمنستان و بين النهرين، با روميان در جنگ بودند. ⁴ دولت آنان به دليل رويارويى و نبردهاى متناوب، به مدت چند سده، با امپراتورى روم شرقى (بيزانس) و نيز هم‌زمانى اين حكومت با ظهور اسلام، در سال‌هاى پايانى آن و برچيده شدن به دست مسلمانان عرب، اهميت تاريخى دارد.