178
چهار - اتهام همدستى ايران با روسيه بر ضد عثمانى
يكى از عوامل تنش‌زا در مناسبات ايران و حجاز در دوره صفويه اين بود كه گاهى در حرمين، شايع مى‌شد دولت صفويه براى حمله به دولت عثمانى با مسيحيان و دولت روسيه متحد شده‌اند. اين گونه تبليغات منفى كه از سوى تركان عثمانى و هواخواهان آنها در حرمين به‌ويژه از سوى دشمنان شيعه منتشر مى‌شد، روابط صفويه با اشراف حجاز را دچار تنش مى‌كرد. از اين رو، حضور حجاج در حرمين با سوء ظن عثمانى‌ها و عوامل آنان همراه بود و به آنها به ديد جاسوس و مبلغ صفويان مى‌نگريستند.
با وجود چنين ذهنيتى، عثمانى‌ها مانع انجام فريضه حج ايرانيان نمى‌شدند و در بيشتر سال‌ها كاروان‌هاى حج اعزام مى‌شدند؛ چرا كه به‌نظر مى‌رسد دولت عثمانى و حاكمان حجاز افزون بر داشتن مقاصدى همچون كسب درآمد از حجاج ايرانى، بيشتر از آن واهمه داشتند كه در صورت ممانعت از حج‌گزارى ايرانيان، به عنوان «صَد عن سيبيل الله» شناخته شوند و پى‌آمدهايى براى ايشان داشته باشد.
پنج - كشتن شيعيان به جرم تلويث
در عصر صفوى هراز چندى در مكه شايع مى‌كردند كه شيعيان معتقدند براى تكميل حج خود بايد ديوار كعبه را آلوده كنند. در سال 1088ه .ق چون چيزى شبيه عذره در بخش‌هايى از كعبه، حجر الاسود و درب كعبه و پرده آن مشاهده شد، شيعيان را متهم به اين اقدام كردند. به همين دليل، دو نفر از عالمان ايرانى به نام‌هاى سيد مؤمن رضوى و سيد شمس‌الدين را كه در مسجد الحرام حضور داشتند، از مسجد بيرون بردند و نيز عده ديگر از ايرانيان را به قتل رساندند. عصامى مكى اعتقاد دارد كه اين كار را به عمد براى كشتن اين افراد انجام داده بودند، درحالى كه