48آب‌هايى كه اطراف نجف را در برگرفته، اشاره كرده است. اسحاق چنين مى‌سرايد:
لم ينزل الناس في سهل و في جبل
أصفى هواء و لا أعذى من النجف
مردم در هيچ دشت يا كوهى فرو نيامده‌اند كه به‌اندازه نجف هوايش پاكيزه و خوب باشد.
حفّت ببرٍّ و بحرٍ من جوانبها
فالبرُّ في طرف و البحر في طرف
خشكى و دريا اطراف آن را فراگرفته است. خشكى آن در يك سمت و در سمت ديگر آن، دريا قرار دارد. 1
هنگامى كه رودهاى دجله و فرات به دشت‌هاى جنوب كه در مركز و جنوب عراق قرار دارد، مى‌رسيدند، در آنجا جارى مى‌شدند و درياچه‌هايى را تشكيل مى‌دادند كه اهواز ناميده مى‌شد و تا قبل از تنظيم و ساماندهى سيستم آبيارى عراق، به شهرهاى عماره، ناصريه و بصره مى‌رسيدند و درياچه‌هايى را در اين مناطق تشكيل مى‌دادند كه در حال متصل شدن به خليج فارس بودند. اين درياچه‌ها به تدريج، كم‌آب شدند و در دهه نهم قرن گذشته به مرز خشك شدن رسيدند؛ حال آنكه آنجا محل مناسبى براى درآمد هزاران شكارچى عراقى بود. همچنين محيط مناسبى براى پرندگان، به‌ويژه پرندگان مهاجر بود. هم‌اكنون حكومت عراق سعى مى‌نمايد تا اين مناطق جذاب را بازسازى نمايد؛ چراكه اهميت محيطى آن براى دولت آشكار شده است.
تپه‌هاى موجود در منطقه آرامگاه اميرمؤمنان(ع)
بلندى‌هاى نجف خيلى گسترده نمى‌باشد. در گوشه و كنار آن، تپه‌هايى قرار دارد كه براساس عادت عرب، نامگذارى شده است. اما تاريخ، اسامى بسيارى از آنها، به‌ويژه تپه‌هاى اطراف ضريح امام على(ع) را ثبت نكرده است. البته مى‌توان گفت اراده امام على(ع) بر مخفى ماندن مكان دفنش از دشمنان،