41اما دكتر عطيه مى‌گويد: «فرات بيشتر از يك بار مسيرش را تغيير داده است. قديمى‌ترين مسيرهاى آن در سه هزار سال پيش، از سرزمين‌هاى پست و كم‌ارتفاع درياى نجف مى‌گذشته است». 1
البته دريايى كه ما از آن نام برديم، به‌معناى درياهاى امروزى نيست. بلكه منظور سرزمين كم‌ارتفاعى است كه فزونى آب رودخانه فرات به آنجا سرازير مى‌شده است و از طريق برخى از مناطق پست و كم‌ارتفاع به‌سمت آن راه باز مى‌كند. برخى از حاكمان، از بقاياى آب‌هاى رودخانه‌ها و رودها مبادرت به حفر آن نموده‌اند؛ چنان‌كه «شيخ محمود الساعدى»، در تحقيقى با عنوان «بحر النجف»، مى‌گويد:
اين درياچه دچار فرورفتگى و كم‌آبى شد. پس از آنكه كارگزار سنى مذهب، عبدالغنى، در سال 1305 هجرى/ 1888 ميلادى راه مسير رودى را بست كه حميديه نام داشت. از فرات سرچشمه مى‌گرفت و به سلطان عبدالحميد نسبت داده شده بود. در نتيجه، در اعماق آن، بقاياى يك كشتى كه در آنجا غرق شده بود، پيدا شد. 2
در بسيارى اوقات آب اين درياچه بر اثر افزايش، متلاطم مى‌گرديد و بر بلندى‌هاى نجف اثر مى‌گذاشت و به مناطق سست سرازير مى‌شد و آن را از بين مى‌برد. آن‌گاه يك لبه يا كناره بلند به ارتفاع 5 تا 50 متر را برجا مى‌گذاشت كه طارات (حلقه‌ها يا دايره‌ها) ناميده مى‌شد. دكتر حسن حكيم به اين پديده اين‌گونه اشاره مى‌كند: «منطقه نجف به طارات (حلقه‌هاى) سيد و ابى جدعان شهرت دارد». 3