318مى‌كردند. اين يكپارچگى و همگرايى عجيبى بود كه پيش از اين، اتفاق نيفتاده بود. بلكه كشتار مذهبى و اغتشاشاتى كه بر اثر آن به وجود مى‌آمد، باعث مى‌شد تا حكومت‌ها از خاموش كردن شعله‌هاى آتش آن، ناتوان باشند.
مهاجرت شيخ طوسى به نجف
اين همگرايى زيبا، خيلى به طول نينجاميد به‌گونه‌اى كه آتش فتنه‌هاى مذهبى، به سرعت شعله‌ور شد. در سال 447 ه .ق/ 1055م، پادشاه سلجوقى، طغرل بك، حمله‌هاى دردمنشانه‌اى را عليه شيعيان بغداد انجام داد. او دستور داد تا كتابخانه شاپور بن اردشير، وزير بهاءالدوله ديلمى را آتش بزنند. اين كتابخانه، عالى‌ترين و مهم‌ترين كتابخانه در آن عصر بود. ياقوت حموى و ديگران، از آن كتابخانه و كتاب‌هاى كميابش صحبت كرده‌اند.
در سال 448 ه .ق/ 1056م، دانشمند و فقيه شيعه، شيخ طوسى، بعد از يورش به خانه‌اش و بردن اموالش؛ از جمله صندلى تدريس، ناگزير شد تا از بغداد فرار كند.ابن جوزى در «المنتظم» و ابن‌اثير در «الكامل»، بسيارى از اين‌گونه اتفاقات را در حوادث مربوط به آن سال‌ها ذكر كرده‌اند. در سال 449 ه .ق/ 1057م، شيخ طوسى بغداد را ترك كرد و راهى نجف اشرف گرديد و در آنجا ساكن شد.
با وجود خيزش علمى در نجف 1، قبل از ورود شيخ طوسى به آنجا، بى‌شك، مهاجرت شيخ الطائفه، آغاز دوره جديدى از حركت علمى و فرهنگى محسوب مى‌شود. مى‌توان گفت مهاجرت ايشان، باعث گسترش شهر نجف شده است؛ چراكه سبب مهاجرت طلاب علوم دينى و دانشمندان، در طول دوره‌هاى مختلف بوده است. درواقع اين شهر، به مركز مرجعيت دينى شيعه تبديل شد. البته در برخى دوره‌ها، حلّه و كربلا به دليل آنكه برخى دانشمندان بى‌همتاى شيعه ناچار شدند تا