319در آن دو شهر ساكن شوند، از نظر علمى از نجف سبقت گرفت؛ به‌طورى كه باعث شد بسيارى از جويندگان علم، نجف را ترك كنند و به نزد آنان مسافرت نمايند. بى‌ترديد شهر نجف در اين دوره‌ها، متأثر از وضعيت اقتصادى حاكم بر عراق بود؛ چنان‌كه از وضعيت امنيت آنجا، روابط سياسى با تركيه و ايران، جنگ‌ها و حوادث طبيعى و نيز بيمارى‌هاى كشنده متأثر بود.
شهرى كه با ورود شيخ‌الطائفه، از لحاظ علمى و فرهنگى شكوفا گرديد، از اوايل قرن ششم هجرى به دليل خشكسالى شديد، گرفتار ركود سختى شد؛ به‌گونه‌اى كه بسيارى از ساكنانش، مجبور به مهاجرت از آنجا شدند. اما پس از مدتى دوباره جان گرفت و به منزلگاه مهمى براى زائران تبديل شد. شيخ محمد حسين حرزالدين نام ده‌ها شخصيت را از بين خلفا، وزرا و فرماندهان سپاه و اشراف، ذكر مى‌كند كه به زيارت آنجا آمده‌اند يا در قبرستان آنجا به خاك سپرده شده‌اند. 1
زيارت ابن بطوطه
با وجود اوضاع محيطى سختى كه به سبب فراهم نشدن آب نزديك ضريح مطهر امام على(ع)، بر آن مكان مقدس حاكم بود، قبل از بناى عضدالدوله ديلمى و در حين آن، 1700 نفر از علوى‌ها، در جوار ضريح آن حضرت(ع) ساكن بودند. اين عدد، افزون‌بر فقيهان، قاريان، نوحه‌گران (كسانى كه به مردم كمك مى‌كنند تا بر مرده‌هايشان گريه كنند) و ديگرانى است كه براساس سرشمارى محمد بن السّرى، معروف به ابن برسى، در نجف اشرف، ساكن بودند. او اين آمار را روى جلد كتابى، با دست‌خط خودش نوشته است.
گويا هديه‌هاى عضدالدوله كه طى زيارت او از حرم اميرمؤمنان(ع) توزيع شد، مطابق با اظهارنامه‌هاى ارائه شده به او بود. 2 بدون شك اين تعداد افراد