32مى‌رسيد و هداياى شاهان نيز از اين طريق به كعبه تقديم مى‌شد؛ از جمله اين هدايا پوشش خانه كعبه بود كه دست‌كم سالى يك‌بار آن را عوض مى‌كردند. 1
عباسيان، كسانى را به عنوان ناظر راه منصوب مى‌كردند كه كارشان اصلاح چاه‌ها، كندن چاه‌هاى تازه، ساخت منازل بيشتر براى استراحت كاروان‌ها و... بود. اين منصب، نخستين بار، در زمان خلافت مهدى عباسى (158- 169ه.ق) پديد آمد. افزون بر آن، قسمت درخور توجهى از خزانه صرف صدقات براى اهل حرمين، مى‌شد و بخش زيادى هم به قبايل بدوى داده مى‌شد تا از غارت كاروان‌هاى حج و ايجاد ناامنى چشم‌پوشى كنند. 2
مهدى عباسى در سال 160 ه.ق، حج گزارد، پرده كعبه را عوض، و مسجدالحرام را بازسازى كرد. وى بهاى خانه‌هاى وقفى را كه براى مستمندان و كارگزاران زكات اختصاص داشت، كنار گذاشت و براى آنان با بهاى خانه‌هايشان، خانه‌هايى در درّه‌هاى مكه خريد و در اختيارشان گذاشت. 3
خلفاى پيشين عباسى بسيار به حج مى‌رفتند. ازاين‌رو در هر منزل، جايگاه خاصى براى اقامت ايشان ساخته شده بود كه تمام امكانات رفاهى در آن وجود داشت. 4
هارون‌الرشيد (170- 193ه.ق) دستور داد تا عهدنامه‌اى را كه درباره جانشينى خود نوشته بود، بر در كعبه بياويزند و در ايام حج براى مردم بخوانند. وى نُه بار امارت حج را به عهده گرفت و حج گزارد. آخرين حج او در سال 188 ه.ق بود و پس از آن خليفه‌اى به حج نرفت. 5