40كه اين دو شعبه به هم مى‌پيوندند، فرات به رودخانه بزرگ ديگر عراق يعنى «دجله» نزديك مى‌شود؛ ولى دوباره دجله به سمت جنوب شرقى تغيير مسير مى‌دهد و فرات به سوى غرب مايل مى‌شود.
اين دو رود كه سرچشمه حيات منطقه بين‌النهرين است، در نزديك خليج فارس به هم مى‌پيوندند و از آن پس شط‌العرب يا اروندرود نام مى‌گيرد و به خليج فارس مى‌ريزد. سرزمينى را كه بين اين دو رودخانه واقع شده، «الجزيره» و «جزائر» مى‌گويند. طول رودخانه فرات تقريباً 2900 كيلومتر است.
جريان فرات در جلگه بين‌النهرين بسيار ملايم و داراى بسترى عريض است. مهم‌ترين عامل حاصلخيزى خاك عراق و جمعيت يافتن سرزمين بين‌النهرين، همين دو رودخانه مى‌باشد. شهر معروف بابِل، پايتخت كشورى به همين نام حدود دوهزار سال پيش از ميلاد، در ساحل فرات بنا شده بود و امروزه ويرانه‌هاو بقاياى آن در 80 كيلومترى جنوب بغداد، نزديك شهر حلّه به چشم مى‌خورد.
جريان فرات در شهر كربلا
«باب الفرات» نام درب شرقى حرم حضرت ابوالفضل (عليه السلام) است كه روبه‌روى خيابان علقمى باز مى‌شود و يكى از درب‌هاى نه‌گانه آستان قدس حضرت عباس (عليه السلام) است. عقلمى نام نهرى انشعاب يافته از فرات است كه در كربلا و از آن‌جا به سوى كوفه جريان يافته و همين امر سبب آبادى كوفه شده است. 1علقمى، جدّ ابن‌عقلمى معروف، اين انشعاب از فرات را به وجود آورده است.
امروزه اثرى از نهر علقمى كه سابقاً در شرق حرم حضرت ابوالفضل (عليه السلام) جارى بوده، وجود ندارد و تنها خيابانى كه گويا قبلاً جاى نهر بوده، به همين نام شناخته مى‌شود.
نهرى كه اكنون از كنار مقام صاحب‌الزمان (عليه السلام) در شمال كربلا روان است و به نام «نهر الحسينيه» نام‌گذارى شده، شعبه‌اى از رود فرات است، اما ارتباطى با نهر علقمى ندارد. 2
واژه فرات در ادبيات
فرات علاوه بر نام اين نهر معروف، نام روستايى در بخش صيدآباد دامغان، يك مفسر