207اما عباس‌ميرزا در مبارزه با امپراتورى عثمانى به پيروزى‌هايى دست يافت. وى در اواخر حيات پدر، هنگامى كه عزم تسخير هرات را داشت و مى‌خواست اين قلمرو را از چنگال متجاوزان انگليسى آزاد كند، در جمادى‌الثانى 1299 در سن 45 سالگى درگذشت. پيكرش در جوار آستان قدس رضوى، در دارالحفاظ مسجد گوهرشاد مشهد دفن شد.
عباس‌ميرزا به جلاوت و شهامت موصوف بود و مورخان ايرانى و اروپايى، او را شريف‌ترين فرد از تبار قاجارها برشمرده‌اند و كارنامه او را در امور نظامى، سياسى و تحولات اجتماعى ستوده‌اند. 1از عباس‌ميرزا چندين فرزند پسر و دختر باقى ماند؛ از جمله آنها محمدميرزا، معروف به «وليعهد ثانى» است كه با مرگ فتحعلى‌شاه، به فرمانروايى رسيد، ؛ اما فرزندى كه خصال پدر را در خردمندى، شجاعت و برخى فضايل به ارث برد، «فرهادميرزا» است. 2
برخى مورخان، «عباس‌ميرزا ملك آراء» ، دومين فرزند محمدشاه و برادر كوچك ناصرالدين شاه قاجار را با عباس‌ميرزا نايب‌السلطنه يكى گرفته‌اند؛ در صورتى كه اين فرد برخلاف عباس‌ميرزاى مورد بحث، با بيگانگان تبانى داشت و ارتباطش با سفارت انگلستان محرز است. 3
فرهادميرزا پانزدهمين فرزند عباس‌ميرزا است كه در 1233 ق / 1197 ش به دنيا آمد. وى پس از سپرى كردن دوران كودكى همراه پدر به شمال غربى ايران رفت و در تبريز به تحصيل علوم متداول پرداخت و بر اثر همّتى