120ابنحجر عسقلانى (م 852 ق) نيز در كتابهاى خود، ايشان را ياد كرده است؛ براى نمونه در كتاب «تبصير المنتبه» مىنويسد: «من رؤساء فضلاء الشيعة فى أيام المقتدر» . 1
زركلى (م 1399 ق) در «الأعلام» از مرحوم كلينى با وصف «فقيه و امامى» ياد مىكند و او را يكى از بزرگان شيعه در بغداد مىداند. 2
از ميان خاورشناسان غير مسلمان هم مىتوان به سخنان «كارل پراكلمن» اشاره كرد كه در كتاب خود مىنويسد: «و فى اوائل القرن الرابع الهجرى كان مجدد فقه الإمامية، هو أبوجعفر محمد بن يعقوب الكلينى الرازى» . 3
«دونالدسن داويت» نويسنده كتاب «عقيدة الشيعة» نيز معتقد است كه مرحوم كلينى بلندمرتبهترين فرد از ميان نويسندگان كتب اربعه است. 4
گرچه اين سخنان، تنها گوشهاى از اعترافات دوست و دشمن به فضيلت و مقام شامخ مرحوم كلينى است، ولى به خوبى اين مطلب را نشان مىدهد. 5
طبقه حديثى كلينى
طبقه حديثى كلينى
آيتالله خويى در كتاب شريف «معجم رجال الحديث» مىنويسد: «نام محمد بن يعقوب كلينى در اسناد روايات بسيارى قرار گرفته كه شمار آنها بالغ بر 15339 مورد است» .
ايشان سپس به نام اساتيد، كلينى مىپردازد و در برخى موارد، تعداد احاديثى كه وى از آنها نقل فرموده را ذكر مىكند. 6در مورد اساتيد كلينى و كسانى كه كلينى از ايشان روايت نقل كرده، كتابها و مقالات فراوانى نوشته شده است؛ آيتالله خويى به 35 نفر 7و دكتر حسين على محفوظ به 36 نفر اشاره مىكنند. 8اما در اين ميان، نويسنده كتاب «حياة الشيخ الكلينى» با پژوهشى وسيع، نام و شرح حال مختصر 45 نفر از كسانى كه در ابتداى اسناد كلينى واقع شدهاند را گردآورى كرده است كه به نام تعدادى از آنان اشاره مىشود: 9
ابوعلى بن احمد بن ادريس اشعرى قمى (م 306 ق) بيش از پانصد روايت
احمد بن عبدالله قمى
على بن حسين سعدآبادى ابوالحسن قمى
على بن محمد بن عبدالله قمى (ماجيلويه)
محمد بن جعفر اسدى كوفى