25 هرگز سهم ذى القربى را در اختيار شما نمى‌گذارم و پس از تأمين هزينه زندگى شما، باقيمانده را در راه اسلام صرف مى‌كنم!
فدك در كشاكش گرايش‌ها و سياست‌هاى متضاد
در نخستين روزهاى خلافت هدف از تصرف فدك و مصادرۀ اموال دخت گرامى پيامبر(ص) تقويت بنيۀ مالى حزب حاكم و تهى ساختن دست خليفۀ راستين از مال دنيا بود. ولى پس از گسترش حكومت اسلامى، فتوحات بزرگ مسلمين سيل ثروت را به مركز خلافت روانه ساخت و دستگاه خلافت خود را از درآمد فدك بى نياز ديد. از طرف ديگر، مرور زمان پايه‌هاى خلافت خلفا را در جامعۀ اسلامى تحكيم كرد و ديگر كسى گمان نمى‌برد كه خليفۀ راستين، اميرمؤمنان على(ع) با درآمد فدك به فكر مخالفت بيفتد و در مقابل آنان صف آرايى كند.
با اينكه در دوران خلفاى ديگر علل تصرف فدك (تقويت بنيه مالى) از ميان رفته و به كلى منتفى شده بود، با اين حال مسئله همچنان در قلمرو سياست هر خليفه‌اى بود كه روى كار مى‌آمد و دربارۀ آن، به گونه‌اى كه با گرايش و عدم گرايش او به خاندان پيامبر(ص) بستگى داشت، تصميم مى‌گرفت. آنان كه پيوند معنوى خود را با خاندان رسالت كاملاً بريده بودند از بازگردانيدن فدك به مالكان واقعى آن به شدت خوددارى مى‌كردند و آن را جزء اموال عمومى و خالصۀ دولت قرار مى‌دادند و احياناً به تيول خود يا يكى از اطرافيان خويش در مى‌آوردند. ولى كسانى كه نسبت به خاندان پيامبر(ص) كم و بيش مهر مى‌ورزيدند يا مقتضيات زمان و سياست وقت ايجاب مى‌كرد از فرزندان حضرت فاطمه(عليها السلام) دلجويى كنند آن را به فرزندان زهرا(عليها السلام) بازگردانيده و فدك را به آنان مى‌سپردند تا روزى كه خليفۀ ديگر و يا سياست متضادى جانشين خليفه پيشين و سياست قبلى گردد.