69 المُسلِمُ مَنْ سَلِمَ المُسْلِمُونَ مِنْ لِسانِهِ وَ يدِه وَالمُؤمِنُ مَنْ آمَنَهُ الناسُ عَلى دِمائِهِمْ وَ اموالِهِمْ. ¹

مسلمان كسى است كه مسلمانان از زبان و دست او ايمن باشند و مؤمن كسى است كه مردم نسبت به خون و اموالشان از او در امان باشند.

انسان، بنده خدا و خداوند، آفريدگار انسان است و ميان رنجش خاطر بندگان و ناخشنودى پروردگار ارتباط نزديكى وجود دارد، همان‌گونه كه ميان خشنودى بنده خدا و رضاى خداوند. آزردن بندگان خدا، هميشه ممنوع است و هنگام احرام، اين تحريم، جلوه آشكارترى پيدا مى‌كند و تلنگر محكم‌ترى به زائران درباره ترك آزار ديگران زده مى‌شود.

استاد شهيد مطهرى مى‌گويد:

ترك آزار و اذيت جاندارها و تحمل آزار و بالاخره سِلم بودن در مقابل جاندارها و حرب نبودن و اعلام سِلم و امن نمودن، از فلسفه‌هاى اجتماعى و اخلاقى احرام مى‌باشد. ²

«در حريم امن الهى، براى تقرب به خدا بايد دل‌ها را به هم نزديك كرد، از آزار و اذيت پرهيز كرد و از هر آنچه مايه تفرقه است اجتناب نمود. از حمل سلاح بايد پرهيز كرد. حمل سلاح به معناى دشمنى و خصومت است. در حضور خداوند رحيم، خشونت لازم نيست. اساساً كينه و دشمنى، شأن دوزخيان است و خدا اهل رحمت و آشتى است. او اهل داد و رأفت است و نسبتى با انتقام و دشمنى ندارد. خشونت و دشمنى و آزار، ضعف و كاستى است؛ ازاين‌رو كشتن جانوران، اذيت و آزار ديگران و حتى زخم كردن بدن خويش حرام شده است. حريم حرم محدوده برادرى است و در آنجا بايد تمرين اخوت كرد. ³