66 در حقيقت، مكه، مركزى بود كه مشعل‌داران فرهنگ اسلامى از همه سوى جهان در آن گرد مى‌آمدند و بسيارى از آنان، پس از اداى مراسم حج، يكى دو سال يا بيشتر در آنجا مى‌ماندند». 1
مقام معظم رهبرى درباره رياضت در ايام حج مى‌فرمايد:
حج را بايد به طرف اهدافش نزديك كرد. اعمال حج عبارت‌اند از: قضيۀ برائت، مسئلۀ وحدت اسلامى، مسئلۀ اشاره به افكار عالى اسلامى و تبليغ و توجيه آن، مسئلۀ زهد و رياضت. آدم وقتى در روايات و اعمال حج نگاه مى‌كند مى‌بيند، اصلاً براى اين است كه انسان برود آنجا رياضت بكشد. اصلاً حج براى خوشگذرانى نيست. حالا اگر كسى مى‌خواهد خوشگذرانى كند يك جور ديگر سفر كند، يك زيارتى هم بكند. حج، جايى نيست كه انسان متنعم بشود و راحت برود و بيايد. آنجا بايد مغبّر الوجه 2 و مغبّر الشّعر 3 باشد. آفتاب، روى انسان را بسوزاند و موهايش را ژوليده كند. لباس زيبا و عطر نداشته باشد. از بوى متعفن اجتناب نكند، بلكه از بوى طيب اجتناب كند. در حج، همۀ وسايل فشار و رياضت الهى براى يك مدت محدود و كوتاه فراهم است. مجموع اعمال حج سه‌چهار روز بيشتر نيست. در اين مدت، انسان بايد ياد بگيرد كه چه‌كار بكند. به نظر من يك مقدار حج را به سمت يك رياضت انتخابى ببريد، يك مقدار در عسرت و رياضت باشد. 4
امام محمد غزالى مى‌نويسد:
آدمى را چنان آفريده‌اندكه به كمال سعادت خويش نرسد تا جهان باقى را