37
سقاخانه
جايى كه در آن‌جا براى تشنگان، آب ذخيره مى‌كنند، يا به افراد آب داده مى‌شود و نوعاً حالت متبرك و مقدس دارد. در قديم، براى سيراب كردن عزاداران، مكان‌هايى اختصاص مى‌يافت كه هيأت‌هاى عزادارى و مردم عادى در ايام عاشورا و روزهاى گرم، از آب خنك آن بنوشند. سنگاب‌خانه نيز محلى بوده كه ظرف‌هاى بزرگ مخصوص نوشيدن آب سرد در ايام عزادارى در آن قرار مى‌دادند. سقاخانه معمولاً سقف و سايه‌بانى داشت و چون كارى نيك و خداپسندانه بود، نزد مردم احترام داشت و براى تأمين آب خنك آن، نذر مى‌كردند. سقاخانه محل نذر و نياز و دعا و حاجت خواستن هم بود. سقاخانه‌ها را شيعيان به ياد شهادت امام حسين (ع) و براى ثواب بنا مى‌كردند و معمولاً ديوارهاى آن آراسته به كاشى و مزين به تصويرى از حضرت اباالفضل العباس (ع) بود كه بر كاشى‌هاى ديوار سقاخانه نقش مى‌بست. اغلب در زير سقاخانه‌ها، آب‌انبارى وجود داشت كه آب سقاخانه را تأمين مى‌كرد.
در حرم مطهر امام رضا (ع) سه سقاخانه به شكل هشت ضلعى در صحن‌هاى انقلاب و قدس و جمهورى قرار دارد. معروف‌ترين و قديمى‌ترين سقاخانه نيز در صحن انقلاب است، كه به سقاخانه «اسماعيل طلايى» مشهور است. 1