189علمى نام اشخاص نبايد برده شود.

ايشان در آخر اين ديدار باز هم اشاره كردند كه برخى از افكار حروفيه در حال انتشار در ايران است، اما همچنان تأكيد داشتند كه مقصودشان تأثير اجتماعى اين مباحث است، نه نقد علمى نسبت به اصل آن‌ها. البته ملاحظه آقاى عابدى را هم داشتند كه دوستان مرتب به شوخى مى‌گفتند تكليف كتابخانه فلسفه و عرفان روشن شد. ايشان تأكيد كردند كه من مخالف نيستم؛ مطالعه كه بايد باشد؛ بحث چيز ديگرى است.

جلسه در كمال انس و محبت آغاز شده و با همين وضع پايان يافت. دوستان ما بسيار خشنود بودند و ايشان هم به نظر مى‌آمد كه راضى هستند. گويى مدت‌ها بوده كه از اين قبيل مباحث در جلساتشان نداشتند. طولانى شدن جلسه هم نشان از همان داشت. برخى از دوستان مسؤول آن‌جا گفتند كه جلسات به اين طولانى بسيار نادر است. به هر حال جلسه بسيارخوبى براى ما بود كه با افكار ايشان آشنا شويم؛ هرچند با يك جلسه نمى‌توان كاملا با ديدگاه‌هاى ايشان آشنا شد. من شخصا هيچ زمانى با هيچ مرجعى اين‌گونه خودمانى صحبت نكرده بودم. شگفت آن‌كه تازه مجلس اول بود!

آيت‌الله سيستانى هويت ايرانى خود را كاملا حفظ كرده و فارسى را بسيار روان صحبت مى‌كند؛ حتى گاه اصطلاحات مشهدى را هم به كار مى‌برد. آقاى سيد محمدرضا هم كه اكنون 43 سال دارد، به همان روانى فارسى را صحبت مى‌كند. ايشان هم كه به لحاظ علمى نيرومند است، دو سه سالى است كه درگير سياست شده و به جز يك بحث علمى روزانه، از درس فاصله گرفته است.