159با كاشىكارى آيات قرآنى زينت دادهاند. تمام سقفهاى حرم و رواقها به دست هنرمندان ايرانى آيينهكارى شده است. در قسمت شرق مرقد سيدالشهدا قبر دستهجمعى شهداى كربلا واقع است، اما قبر حضرت علىاكبر (ع) داخل ضريح و زير پاى پدر مىباشد. طول حرم مبارك در محدوده ضريح مطهر و زير گنبد 40/10 متر و عرضش 10/9 متر مىباشد. به فرموده امام صادق (ع) نماز در چهار مكان كامل خوانده مىشود: مسجدالحرام، مسجدالرسول، مسجد كوفه و حرم امام حسين (ع) . 1اگرچه برآورد حدود و مساحت حائر حسينى به طور كامل دشوار است - زيرا بارها از سوى دشمنان ويران شده و به وسيله علاقهمندان بازسازى شده - اما با تكيه بر منابع روايى و فقهى مىتوان آن را تخمين زد؛ بهويژه با استناد به اين فرموده امام صادق (ع) :
«قبر الحسين بن على (ع) عشرون ذراعاً مكسراً روضة مِن رياضِ الجَنة»
و در روايت ديگرى از قول آن حضرت 25 ذرع (ذراع يعنى ساق دست، يا مسافت از سر آرنج تا نوك انگشتان ميانه انسان) تحديد شده است. البته در احاديث ديگرى آمده است:
«حرمة قبر الحسين فرسخ فى فرسخ من اربعة جوانبه»
و بنا به نوشته علامه مجلسى در بحارالانوار اين حريم يك فرسخ از جانب از هر ضلع حرم است؛ چنانكه در روايت ديگرى از امام ششم نقل شده است:
«حريم قبر الحسين فرسخٌ فى فرسخٌ من اربع جوانب القبر» .
2
بنا بر اين روايات، جمعى از فقها مساحتى كه زير گنبد و حدود آن واقع است را حائر شمردهاند. عدهاى نيز حرم مطهر و تمام عمارتهاى ضميمه آن را شامل اين عنوان دانستهاند و برخى هم در اين باره تفكيك كردهاند و افزودهاند كه براى برداشتن تربت از حرم، اين محدوده وسيعتر مىگردد، ولى براى تمام بودن نماز و استجابت دعا، محدوده صحن مطهر را در نظر گرفتهاند. 3