26 إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمٰاوٰاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلاٰفِ اللَّيْلِ وَ النَّهٰارِ لَآيٰاتٍ لِأُولِي الْأَلْبٰابِ (آل‌عمران: 190)

مسلّماً در آفرينش آسمان‌ها و زمين، و آمد و رفت شب و روز، نشانه‌هاى [روشنى] براى خردمندان است.

و مى‌فرمايد: إِنَّ فِي ذٰلِكَ لَآيٰاتٍ لِأُولِي النُّهىٰ ؛ «مسلّماً در اينها نشانه‌هاى روشنى براى خردمندان است». (طه: 54)

در سخنان معصومان(عليهم السلام) نيز، آموزه‌ها و نكات فراوانى، به شكل‌هاى مختلف روايت شده كه بر جايگاه و اهميت و نقش عقل تأكيد مى‌كند. از رسول خدا(ص) روايت شده است كه فرمود: «هستى انسان به عقل اوست. كسى كه عقل ندارد، دين ندارد». ¹

نيز فرموده است:

خداى تعالى، برتر و والاتر از عقل، بين بندگان خود چيزى را تقسيم نكرده است... و تا عقل را به كمال نرسانيد، پيامبرى نفرستاد و عقل هر پيامبرى، از تمامى عقل‌هاى امّتش بيشتر و برتر است. ²

در حديثى از اميرمؤمنان(ع) چنين آمده است: «هيچ بى‌نيازى‌اى چون عقل و هيچ تنگدستى‌اى چون نادانى نيست». ³

ايشان در حديث ديگر فرمود: «هر كه عقلش كامل شود، كردارش نيكو مى‌گردد». ⁴

در روايت هشام بن حكم نيز چنين آمده است:

روزى امام موسى‌بن جعفر(ع) به من فرمود: اى هشام، خداى تعالى عاقلان و انسان‌هاى فهميده را در كتابش مژده داده و فرموده است: فَبَشِّرْ عِبٰادِ * اَلَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولٰئِكَ الَّذِينَ هَدٰاهُمُ اللّٰهُ وَ أُولٰئِكَ هُمْ أُولُوا